بهنام گفت:

و آیا راهی عملی و شدنی برای اتمام آن‌ همه جنایت سراغ داریم یا نه؟
– استراتژی ها را نیازها تعیین می کنند . تا تصمیم گیرندگان بر وضع جهان و بخصوص شرکتهای فراملیتی و نیز تصمیم گیرندگان ِ سیاست خارجی ممالک به خصوص : آمریکا , نیازهای شان تفسیر ِ جدیدی پیدا نکند , جهان روزهای وخیم تری در پیش خواهد داشت . باید به گونه ای , نیازهای انسان گرا, محیط زیستی , اکوسیستمی و..و..و.. برای آنها برجسته و یا حتی حتمی شود.
بگذریم … و اما در مورد تعدادی از پست های دیگرتان … تا انسان به ” صفت ” خویش بماند : عارف نبود (پیر هرات )

شمس گفت:

مخالفم و قانع نشدم. به نظرم به این راحتی نمیشه یک رفتار اعتراضی که اتفاقا در این مورد خاص واکنشی عاطفی و احساسی هم نیست رو غیرعقلانی و احساسی خوند. بحث تفکیک سرمایه داری و خرید یا عدم خرید کالاهای اسرائیلی به نظرم استدلال عقیمی بود که به لزوما نفع موضعی که گرفتی در این نوشته تمام نمی شه. این دوتا اصولن مولد و بازتولیدگر همدیگرند! اون مسلمونی هم که به قول تو وارد این چرخه میشه و به رشد این انگل کمک میکنه کار اشتباهی میکنه.
توی این قضیه هم هدف، زدن ضربه مهلک به اسرائیل نیست.. هدف اعتراضه. این دوتا با هم قاطی نشه.
**********************
عجب! خوب البته این‌ها هم نظری است. نوشته‌ی بنده هم به قصد قانع کردن یا متقاعد کردن کسی نبود. تمام عرض بنده این بود که هیچ حجت عقلی و اخلاقی کافی برای این کار وجود ندارد، مگر این‌که این مسیر به روشنی قابل سنجش باشد. دلایل مختلف و متعددی برای نشان دادن ضعف آن ادعا موجود است که من به اهم آن اشاره کردم. اتفاقاً من هم دارم نشان می‌دهد که این کار یعنی اعتراض و به عبارت دیگر یک بیانیه‌ی سیاسی است. دشواری کار این است که اگر کسی بخواهد این شیوه را برای خودش تبدیل به حجت اخلاقی کند، باید بتواند در سایر جاها هم به همین حجت پای‌بند باشد. کار دشواری نیست که نشان بدهیم این پای‌بندی صوری است و عمدتاً در برابر اسراییل به کار می‌آید و سایر جاها پای‌اش لنگ است. خوب وقتی پای یک استدلال اخلاقی لنگ باشد، چه توجیهی وجود دارد که آن را فقط در برابر اسراییل به کار بگیریم الا در مواردی که بحث، بحث سیاسی، احساسی و عاطفی باشد؟
این‌که بعضی از آن مسلمان‌ها را یاری‌رسان به انگل بنامیم بیانیه‌ی بسیار تندی است. جای گفتن ندارد که این تعمیم را در بسیاری جاها، برای بسیار کسان می‌تواند ارایه کرد که مبنای‌اش نگاهی است حداکثری، ایدئولوژیک و جزم‌اندیشانه. من با این موضع سخت مخالف‌ام.
«استدلال عقیم» را هم من نفهیدم چطور استدلالی است. استدلال یا درست است یا غلط (و به تعبیری مغالطه). همین که نشان دادیم استدلالی غلط است (که من در سخنان شما هیچ دلیل قوی‌تری نمی‌بینم) کافی است تا آن استدلال را باطل کند. استدلال عقیم یا استدلال زایا بیشتر به لفاظی شبیه است تا ارایه‌ی حجت منطقی در برابر حجت منطقی دیگر.
لازم باشد باز هم توضیح خودم را خواهم نوشت.
د. م.

شمس گفت:

واقعا به نظرت هر اعتراضی لزوما احساسیه؟
بعد این یعنی چی؟
(گر کسی بخواهد این شیوه را برای خودش تبدیل به حجت اخلاقی کند، باید بتواند در سایر جاها هم به همین حجت پای‌بند باشد. کار دشواری نیست که نشان بدهیم این پای‌بندی صوری است و عمدتاً در برابر اسراییل به کار می‌آید و سایر جاها پای‌اش لنگ است.)
چرا پای استدلال کسی که کالاهای اسرائیلی رو نمی خره لنگه
هنوز هم معتقدم مک دونالد و استارباکس و … انلگند.
*******************
جل الخالق! خانم شما چرا حرف را تحریف می‌کنید؟ بنده کجا گفتم «هر اعتراضی لزوماً احساسیه»؟ بنده کجا گفتم «پای استدلال کسی که کالاهای اسرائیلی رو نمی‌خره لنگه»؟ از سطر سطر نوشته‌ی من بر می‌آمد که معاونت در ظلم اسراییلی‌های عقلاً و اخلاقاً مجاز نیست. این همه قصه خوانده بودم برای این‌که بگویم خیلی مهم است من و شما دایره‌ی اخلاقیات را چه اندازه وسیع یا تنگ بگیریم. شما این هم مقدمه را ناگهان دود کردید و فرستادید هوا و به ساده‌ترین نتیجه قانع شدید و بعد فرمودید «مک‌دونالد و استارباکس و… انگلند.»؟ به همین سادگی؟
خوب ظاهراً باید من شیوه‌ی پاسخ دادن به خودم را به شما یاد بدهم. در جواب این نوشته، شما باید این کار را می‌کردید: به شیوه‌ای که مستدل باشد و بتواند بدون هیچ شک و تردیدی نشان بدهد که «مک‌دونالد و استارباکس و …» (بله با همین «…»‌اش) همگی پول‌شان به جیب ارتش اسراییل می‌رود و صرف کشتن مردم فلسطینی می‌شود،‌ آن وقت می‌شود مرحله‌ی اول این استدلال را باطل کرد.
من از مراحل بعدی‌اش عجالتاً صحبتی نمی‌کنم. در پی جدل هم نیستم. سخن بنده اظهر من الشمس است. تصور خطا، خطاست. شاخ و دم ندارد. لازم نیست هر کسی فکر می‌کند فلان فروشگاه اسراییلی یا صهیونیستی است، برود حتماً بنتون آتش بزند تا خطای‌اش محرز شود. همین که به خودت زحمت اثبات ندهی و اقامه‌ی دلیل نکنی و سندی ارایه نکنی، خطا کرده‌ای.
من نیازی ندارم سند ارایه کنم که اسراییل غاصب است یا ظالم. اظهر من الشمس است. اما آشکار بودن ظلم اسراییل مثل نحوه‌ی مصرف یا خرج در آمد کی‌اف‌سی نیست. من یک نکته‌ی ساده را نوشته بودم که شما اصلاً به خودتان زحمت ندادید فکر کنید این نکته یعنی چه و بعد این همه نتیجه‌گیری تند و سریع و شتاب‌زده می‌کنید. عرض کرده بودم که بسیاری از این فروشگاه‌ها زنجیره‌ای هستد یعنی شما از نام یک فروشگاه زنجیره‌ای استفاده می‌کنید با خریدن امتیازش و کسب و کار خودتان را راه می‌اندازید. قضیه فقط کی‌اف‌سی و مک‌دونالد نیست. به خیلی جاهای دیگر هم می‌رود. به هتل‌های ایبیس، ماریوت هیلتون و چه و چه نیز کشیده می‌شود. تازه این‌ها نمونه‌های ساده‌ی ماجرا هستند.
عرض بنده این بود که در قبال چنین مسأله‌ای به جای اکتفاء و اتکاء به مسموعات و این‌که اجازه بدهیم شور حسینی برمان دارد و «وای حسین کشته شد» یا «غزه به خاک و خون کشیده شد» و «اسراییلی‌های ددمنش کشتار کردند» راه انداختن، خوب است ریشه‌ی مسأله را بهتر بشناسیم و دقیقاً بدانیم کجا داریم با چه کسی به چه شیوه‌ای مبارزه می‌کنیم و آخرش چه می‌شود. اعتراض کردن، مُدِ روز و ژست و افه‌ی روشنفکری نیست که همیشه بخواهیم به خاطر خالی نبودن عریضه حتماً اعتراضی هم بکنیم. دوباره می‌نویسم که دلایل در نقدِ این شیوه (صهیونیست خواندن استارباکس و …. و خرید نکردن از آن‌ها) یکی دو تا نیست. من به مهم‌ترینِ آن‌ها اشاره کرده‌ام و اتفاقاً خواستم نشان بدهم بنیان‌های اخلاقی و فکری چنین شیوه‌ای نه روشن است نه مستحکم. تنها وجه روشنی‌اش این است که گمان می‌کنند (و از فحوای نوشته‌ی شما بر می‌آید که شما نیز گمان می‌کنید) که خرید کردن از استارباکس یا هر «…» مربوطی، مصداقی است از معاونت در ظلم اسراییل. من به روشنی تلاش کردم نشان بدهم این تعیین مصداق، تعیین مصداقی مقرون به واقعیت نیست و خالی از دقت است.
د. م.

شمس گفت:

سلام دوباره:
۱- تند نرو دوست من‌! عصبانی هم نشو! من مقدمه حرفت رو دود نکردم بفرستم هوا! کاملا خوندم و نقدم هم این بود که از اون مقدمه نمیشه اون موخره رو نتیجه گرفت.
۲- به نظرم شیوه بحث و کامنت گذاشتن رو به مخاطب آموختن خیلی کار جالب و درخوری برای شما نیست دوست عزیز! اجازه بدید هر کس با زبان الکن خودش حرف بزنه. اینجا که کلاس تدریس نیست! محل بحثه! نهایت کاری که در قبال نقد خواننده میشد ( دفاع از خودتون در پای کامنت) رو انجام دادین! بقیه اش دیگه چیه؟
۳- همون طور که شما به کلمه انگل گیر دادید من هم می تونستم از لحن تمسخرآمیز پاسخ به کامنتها ناراحت بشم. نشدم با توجه به شناختی که از نحوه برخوردتون با نقد داشتم. خوب بود شما هم هی به یک کلمه گیر نمی دادید و میذاشتید بحث پیش بره.
۴- در پاسخ به دو سوالی که در بند اول پاسختون مطرح کردید بند آخر پاسخ خودتون رو بخونید متوجه می شید که من حرفتون رو تحریف نکردم و پاسخ شما گویا شتابزده تر و آمیخته با احساسات و عصبانیت بیشتری ست!‌ فکر میکنم این بحث در کامنت دونی راه به جایی نمی بره و باید رودررو راجع بهش بحث کنیم.
۵- به گفته خودتون خواسته بودید نشون بدید که بنیان‌های اخلاقی و فکری چنین شیوه‌ای نه روشن است نه مستحکم .. به نظرم این در حد یه ادعا باقی مونده … و در نقد نوشتار شما میشه دقیقا از همین دو صفت استفاده کرد.
قلمت برحق و مستدام!
*************
من در این‌ها که شما نوشتید هیج «استدلال»ی ندیدم. هر چه بود تکرار مدعیات قبلی بود و جملاتی از این دست که «این را قبول ندارم» و «قانع نشدم» «حرف‌های خودتان هم از همین جنس است» و الخ. من دو خط استدلال طلب کردم و شما به جای چسبیدن به استدلال، جدل می‌کنید. مصداق مجادله هم همین بند ۵ نوشته‌ی شماست که «در نقد نوشتار شما میشه دقیقا از همین دو صفت استفاده کرد». خوب اگر چنین است، بفرمایید نشان دهید. وقتی نشان دادید، می‌شود استدلال و عبور از فضای جدلی.
قلمِ شما هم مستدل باد!
د. م.

سید مهدی طاهری گفت:

پس به نظر شما در جهان سرمایه داری کنونی هیچ جوری نمی شود از معاونت در ظلم مبرا بود؟
*****************
نه. عرض من این نبود. البته اگر بخواهید دنبال حرف ساده و بدون تبصره و ماده باشید، شاید بشود با پیچاندن حرف با این جمله رسید. ولی سخن بنده این نیست. سخن بنده این است که دیگر نمی‌شود با معیارهای ساده ی صد سال پیش مبانی اخلاقی را در جهان امروز به کار بست. همین. جهان دیگر شده است. باید اخلاق را از نو شناخت و تحلیل کرد.
د. م.

سید احمد سام گفت:

عهد کرده بودم در این مورد دیگر نظری ندهم زیرا تصور می کردم اگر در خانه کس است، یک حرف بس است، اما حرفهای بنده نیز ظاهرا درست فهمیده نشده اند و البته این نقص از زبان الکن من است، نه از قوه ی استنباط شما.
۱. قرار نیست این گفتگو – یا هر گفتگوی دیگری – آنچنان که نوشته اید «راه به جایی ببرد». شما مطلبی می نویسید و در معرض دید عموم قرار می دهید و بعضی از خوانندگان مطلب نیز نظر خود را می دهند. دیگرانی هم که آنها را می خوانند، با توجه به سلیقه و طرز فکری که دارند، در باره ی آن قضاوت می کنند که ایا درست است یا اشتباه. البته درست بیان نکردن یک مطلب یا نادرست فهمیدن آن در این سایت و در بخش نظرات آن، تازگی ندارد و گرنه بسیاری از پاسخهای شما به نظرات خوانندگانتان با این جمله شروع نمی شد که: « من کجا گفتم…؟». «من کی گفتم…؟
۲. به جای این که وقتتان را در سایت های مختلف اینترنتی به دنبال یافتن اطلاعیه ی ستار باکس و شرکا تلف کنید، به تاریخچه ی این زنجیر و سایرینی امثال مارکس اند سپنسر مراجعه فرمایید تا بدانید از بدو تاسیس اولا مالکیت این نهادهای اقتصادی دقیقا در اختیار چه کسانی ست و ثانیا جیره ی ثابت سالانه ی کمک به رژیم خونخوار آدمی کش غاضب،سالها از سوی چه کسانی تامین می شود. آمار و ارقام و تاریخچه با شما سخن می گویند. احتیاجی به یافتن یک اطلاعیه نیست. تاریخچه ی عملکرد را از روز اول ببینید. سرمایه گذاری هایشان در سرزمینهای اشغالی نیز اظهر من الشمس است.
۳. بنده ی دلیل نباشید. بنده ی خدا باشید. بنده ی حق باشید. دلیل خود مخلوق مخلوق حق است! گردنتان هم نه تنها از موی باریکتر نیست که با همین پاسخهایی که به منتقدین نظراتتان می دهید، از تنه ی درخت هم ستبر تر است! بازخوانی کنید آن بخش از نوشته تان را در مورد نخوردن قهوه ی کاستا که نوشته اید اگر نخورید، نمی میرید و اضافه کرده اید که کافه نرو و کاستا هم هست! من نه می دانستم شما مانند خودم قهوه خور هستید و نه به قهوه خوردن شما کار داشتم و نه حتی منظورم تشویقی و تحریضی بر تحریم این زنجیره ای ها بود که خوب می دانستم – و می دانم – با دو سطر مطلب نمی توان کسی را از کاری که دوست دارد، باز داشت. به من هم ربطی ندارد که مردم چه می کنند و چه نمی کنند. چه بسا بعضی از همین کسانی که در بوق تحریم می دمند، اگر پایش بیفتد، خودشان هم قهوه ی ستارباکس و ساندویچ مک دونالد را هم بخورند. نکته ی اصلی، سخن و موضع حقی بود که داشت در گرد و غبار دلایل فلسفی گم می شد.
۴. وجدان من چندان نا آرام نیست که برای تسکین آن، بخواهم به این شیوه اسراییل را محکوم کنم. البته با تمام وجودم احساس غبن می کنم از این که نمی توانم در آن وانفسای کربلای غزه و عاشورای چند صد هزار علی اصغر و علی اکبر حضوری جدی و موثر داشته باشم.
۵. وقتی وقت چیزی نیست، چرا اصلا سخنی از آن می گویید؟ مگر مجبورید؟ چه ضرورتی دارد به نکته ای تحت عنوان «معضل اخلاقی» اشاره کنید؟ آن هم اشاره ای که برای خواننده ای مانند من، برداشتی بجز این ندارد که «صبر کنید و زود در باره ی این شرکتهای صهیونیستی داوری نکنید و موضع نگیرید.». حالا به قول خودتان نه وقت اش بود، بسیار خوب. هر وقت که وقت اش بود بایستی می نوشتید. در این ماجرای روشن به معضل(!)اخلاقی اشاره می کنید و سپس می گویید بعدش خواهم گفت!؟
۶. من طعن نزدم. در عمرم نزده ام و اگر بتوانم، در آینده نیز طعن نخواهم زد. به صراحت و از سر درد نوشتم. معنای رتوریک و منظورتان را هم از آن نمی دانم.
۷. از قضا « شخصیت» انبیاء و اولیاء الهی برای این بنده، حجت است. من بعضی سخنان شما جوانان پرشور امروزی را نمی فهمم ولی در عمر نه چندان کوتاهم این توصیه ی مولانا را (که بر اساس حدیثی معروف شکل گرفته است) با پوست و گوشت و خون خود لمس کرده ام که: «هر که خواهد همنشینی با خدا/ گو نشین اندر حضور اولیا».
۸. پاسختان نشان می دهد که مثال مرا در مورد آقتاب و طلوع آن به درستی متوجه نشدید. منظور این بود که «تجربه» ی قبلی به تنهایی برای صدور یک حکم کلی به اصطلاح علمی، کافی نیست. این که اگر هزار بار گزاره ای را گفته باشند که درست است، باز هم عقلا «مکلفیم» آن مدعا را بررسی کنیم و بسنجیم، فی نفسه درست است، اما اولا باید بپرسم با کدام «عقل» می توان به این حقایقی که شما به دنبالشان هستید، دست یافت؟ بجز « عقل آزاد از هوای نفس» آیا عقل دیگری هم می تواند به کمک آید؟ عقل آزاد هم که به همان فطرت زلال پاک آیینه گون پهلو می زند و حاصل یکی ست و این همه احتجاج و استدلال نمی خواهد. البته شما بهتر از من می دانید که «عقل» دیگری هم هست و آن همانست که تمامی سلطه گران و زورگویان عالم به کارش گرفته اند و به خوبی هم از آن دارند استفاده می کنند. همین روزها در غزه به کمک عقل تاجر محاسبه گر دارند تاکتیک ها و استراتژی محو یک ملت مظلوم را قدم به قدم پیش می برند. ثانیا نمی دانم اگر قرار باشد در برابر هر گزاره ی روشنی ( لااقل روشن برای امثال من) مکلف باشیم به بررسی مدعا و استدلال، آنگاه چه زندگی یی متصور خواهد بود. به این گزاره ها و تمامی گزاره های اخلاقی مشترک در جهان بیندیشیم: خیانت بد است. دزدی بد است. خباثت بد است. وفا خوب است. کرامت نیکوست. و… آیا باید لزوما بنشینم و برای هر گزاره ای که فطرتا به درستی یا نادرستی آن ایمان دارم، از عقل و احتجاج و استدلال مدد بجویم؟
۹. از قضا در زندگی انسانی، بخشی را به احساس و عاطفه دادن، خود عین عقل است. عین عقل. به این سخن قدری بیندیشید.
۱۰. پیامبران الهی اهل استدلال نبودند. در قرآن کریم هم سخن استدلالی برای قابت کردن بسیاری از مفاهیم مهم وجود ندارد و این العیاذ باالله از نقص کار آنان نیست. پیامبران چون به منبع وحی و حقیقت وصل بودند، مانند دیده بانانی بودند که بر باروی شهر ایستاده باشند. آنان نزدیک شدن دشمن را به وضوح وقبل از ساکنین شهر می دیدند و می گفتند: مردم! دشمنی هست و دارد نزدیک می شود.نیازی به «استدلال» نبود.هیچ کس هم با استدلال دیندار نشده و دین هیچکس را هم با استدلال نمی توان از او باز ستاند. آن سخن امام علی (ع) را هم ابتدا در ظرف زمان و مکان بسنجید و ببینید به چه مناسبتی به این نکته اشاره کرده اند. در روزگاری که «عقل» نقشی دیگر داشت و حضورش مانند امروز نبود.
۱۱. شما با همین مطلبی که در پاسخ من نوشته اید، نشان داده اید که به راحتی و به سرعت، عواطفتان تحریک می شود و برای اثبات این که به تطهیر رژیم اسراییل نپرداخته اید، فورا مرا به خواندن فلان یادداشتتان توصیه می کنید! نیازی به آوردن مدرک و دلیل و نوشته نیست. من نگفتم شما دارید این رژیم جبار را تطهیر می کنید.اگر این طور بود، حتی یک ثانیه از وقتم را برای خواندن مطالب این پنجره و نظر دادن در باره ی آن به هدر نمی دادم. من عرض کردم کاری کرده اید که حاصل اش چنین برداشتی ست. هنوز هم بر همان نظر هستم.
۱۲. از نسخه پیچیدن برای دیگران، منظورم دستور دادن و به دیگران و انتظار پیروی از این دستورات بود. همانطور که طبیب حاذق این کار را می کند و چنان انتظاری هم دارد. من نسخه ای برای هیچکس نپیچیده ام. فقط نظرم و حسم را گفتم و بس. اما ظاهرا یکی از قواعد «جدل» مچ گیری ست و بیرون کشاندن تعبیر یا عبارتی به منظور محکوم کردن طرف مقابل!
۱۳. به بزرگی توصیه کردند که آقا شما با این فضل و کمالاتی که دارید، بیایید جواب فلانی را بدهید. گفت: جواب خدا را چه بدهم؟!
قرار نیست حتما به هر سخنی جواب دهیم و جوابمان هم طوری باشد که در نهایت احساسی خوشایند داشته باشیم از این که « خوب جوابش را دادم!».
سید احمد سام
******************
آقای سام عزیز،
می‌توان به یکایک جملات شما پاسخ دهد و ان شاء الله اگر عمری باشد توضیح خودم را عرض می‌کنم. عجالتاً یکی دو نکته را دوباره پررنگ می‌کنم و عرض می‌کنم خدمت‌تان که من برای حرفی که می‌زنم هم حجت اخلاقی دارم هم حجت عقلی. شما ظاهراً حرف‌تان این است که من با این نوشته‌ها سهمی در تحکیم مواضع صهیونیست‌ها دارم. بنده به تصریح و تلویح، در آشکار و نهان، موضعی خلاف این دارم. و مکرر هم توضیح داده‌ام که با اشارات و تصریحات مندرج در متن سخن بنده، برداشت هم‌رأیی با صهیونیسم و اسراییل اتهام و افترا زدن به بنده است. شما بفرمایید که بنده کجا این تعبیر را نوشته‌ام: «صبر کنید و زود در باره ی این شرکتهای صهیونیستی داوری نکنید و موضع نگیرید.» و تأکید می‌کنم که شما – شخص شما – نوشته‌اید «این شرکت‌های صهیونیستی». این تعبیر بنده نیست. بر بنده چنین چیزی محرز نیست. شما خودتان محرز می‌گیرید. هیچ دلیل و سندی هم برای من عرضه نمی‌کنید. مرتب مرا به این‌جا و آن‌جا حواله می‌کنید. خوب برادر نازنین من! اگر چنین سندی وجود دارد، چرا من را به آن حواله می‌دهید و خودِ آن سند را پیش روی من نمی‌گذارید؟ زحمت‌اش یک جست‌وجو در گوگل است و گذاشتن یک لینک.
بنده قصدم مچ‌گیری از شما نبود. خواستم یادآور شوم که وقتی به این صراحت به بنده می‌گوییم که خواسته یا ناخواسته آب به آسیاب رژیم صهیونیستی می‌ریزم، برای این ادعای بزرگ باید بتوانید دو خط استدلال محکم عرضه کنید. ممکن است بنده در بعضی از استدلال‌های‌ام مرتکب خطا شوم. درباره‌ی این‌ها توضیح خواهم داد. اما در این مورد خاص و ساختار سخن‌ام به قوت بر آن می‌ایستم مگر دلیلی محکم و قانع‌کننده در برابرش ببینم.
تمنا می‌کنم بحث تکیه کردن بر شخصیت افراد را تبدیل به مغالطه نکنید. سخن بنده از عرفا و علما بود، نه از پیامبران و اولیاء. پیامبران که حساب‌شان روشن است. اولیاء چه کسانی هستند؟ متر و معیار شما برای ولی بودن کسی چی‌ست؟ این‌ حرف‌ها کلی مشکل درست می‌کنند. مراد بنده این نبود و. توقع من هم همین بود که شما بحث را به این‌جا نکشانید. و گر نه در این وادی هم بحث بسیار است.
شما به بنده بفرمایید که خدایی که خودش صراحتاً می‌گوید «لئلا یکون علی الناس حجه بعد الرسل» – و شما را حواله می‌دهم به اشارات مکرر دکتر سروش در این مورد – مگر به عقل و دلیلی مهمل و بی سر و ته اشاره می‌کرد که شما می‌گویید بنده‌ی دلیل نباشید بنده‌ی حق باشید و دلیل را مخلوق مخلوق می‌شمارید؟ وقتی می‌گویم دلیل، این دلیل همان حق است. مقصودم از دلیل، دلیل‌تراشی نبود. از شما انتظار نمی‌رود سخنی به این صراحت را بپیچانید و اصل بحث را مختومه اعلام کنید. از فحوای سخن شما بر می‌آید که دلیل مرا، دلیل‌تراشی می‌دانید که چنین نسبتی به من می‌دهید و عقل و دلیل مرا معزول و محروم شمرده‌اید. بنده به شما عرض می‌کنم که «دلایل قوی باید و معنوی / نه رگ‌های گردن به حجت قوی». شما از گردن کلفتی بنده صحبت می‌کنید (به ستبری درخت!). آخر کجای حرف بنده گردن کلفتی است؟ طلب دلیل کردن از کی تا به حال گردن کلفتی شده است؟ آن هم وقتی که در اثبات آن یک جمله‌ای که من مدام به آن باز می‌گردم،‌ هیچ کس حتی یک خط دلیل و سند محکمه‌پسند برای من عرضه نکرده است و همه انتظار دارند بگویم «آفتاب آمد دلیل آفتاب»! گردن کلفتی را اسراییل می‌کند که به قدرت‌اش تکیه دارد. اگر طلب دلیل کردن، گردن کلفتی است، گردن کلفت‌تر از همه قرآن است که می‌گوید قل هاتوا برهانکم ان کنتم صادقین.
بنده به سخنان و اعتراض‌های شما پاسخ می‌دهم چون احساس می‌کنم سخن حقی دارد گم می‌شود در غبار جدل. به همین سادگی. احساس تکلیف اخلاقی هم درباره‌اش می‌کنم. نه خدای ناکرده قصد اسائه‌ی ادب دارم نه در پی مچ‌گیری هستم. نظرم را به صراحت و بی‌پرده‌پوشی بیان می‌کنم. من در پی این یادداشت، یادداشت دیگری نوشته‌ام در توضیح (نه به این معنای که یادداشت پیشین ناکافی بوده است یا نامربوط، بلکه به این دلیل که جای تصریح بیشتری درباره‌ی آن هست). و یادداشت دیگری هم خواهم نوشت و. توضیح می‌دهم که چرا اندیشیدن درباره‌ی این مسایل مهم است. ما بالاخره یک روزی سرمان را باید از زیر برف بیرون بیاوریم.
جای تردیدی ندارم که گفت‌وگو با شما ختم به خیر می‌شود چون نه در شما سوء نیتی می‌بینم و نه خودم غرض سوئی دارم. این‌گونه بحث‌ها اتفاقاً به همه‌ی ما کمک می‌کند که بدانیم اخلاقیات ما چه هستند. این نگرانی، نگرانی تنها من نیست. این‌ها مصادیق چندپارگی و تعارض‌های اخلاقی ماست که در حل آن‌ها ناتوان مانده‌ایم. حال یکی واقف است به این تعارض‌ها و آن را عیان می‌کند و یکی واقف نیست. بعضی‌ها هم واقف‌اند و سعی می‌کنند وانمود کنند چنین تعارضی نیست.
سخن دراز شد. ان شاء الله توضیح بیشتر می‌نویسم. مسأله برای من مهم است. مهم‌تر از این‌که به یکی دو یادداشت یا فروکاستن آن به این شخص و آن شخص، تمام‌اش کنیم. مسأله ورای اشخاص و افراد است.
با مهر،
د. م.

سید احمد سام گفت:

جناب آقای محمود. با سلام.
از نوشته تان به نظر می رسد که شما مرا می شناسید، اما چون از خودتان بجز نام کوچک چیزی به جا نگذاشته اید، من شما را نمی شناسم. شایداگر می شناختم، این پاسخ به نحوی دیگر نوشته می شد.
در عمرم به کسی – آگاهانه – اهانت نکرده ام. اگر خدا را شکر کردم که این سایت شنوندگان میلیونی ندارد، قصد اهانتی در میان نبود. معولا بخش عمده ای از مخاطبین رسانه های فراگیر و میلیونی، بدون تامل و تفکراز مطالب آن رسانه تاثیر می پذیرند و حال آن که مخاطبین محدود این سایت قطعا اینطور نیستند و به این ترتیب اگر از زاویه ی دیگری بنگرید، آن جمله ی بنده نوعی تعریف و تمجید هم به حساب می آید. اگر چه در هنگام نوشتن نظرم فصد تمجید نداشتم.
بنده برای هیچکس به تعبیر شما مسوولیت سنج ندارم. مسوولیت هر کسی با وسعت و عمق کاری که انجام می دهد، تناسب دارد. منظورم فقط همین بود.
به همه که – به قول شما – هیچ، حتی به یک نفر هم زخم زبان و نیش نزدم. هر چه گفتم صریح و از روی اعتقاد بود.
اگر به یک نفر انتقادی کرده ام، دلیل نمی شود که بنشینم و به تمام سایر روزنامه ها و رسانه ها نیز نامه ی انتقادی بنویسم. انتقاد و یا امر به معروف و نهی از منکر شرایطی دارد که یکی از آنها پذیرش نسبی نظر انتقادی ست. اینجا کم و بیش نظر انتقادی تان را می پذیرند و منتشرش می کنند.(گیریم همواره با یک پاسخ بلند بالا)اما بعضی از جاهای دیگر، نه. چرا آب در هاون بکوبم و خشت بر دریا بزنم؟ البته نمی دانم اگر این رسانه نیز به اصطلاح چند میلیونی می شد، تا چه اندازه وقت و توان پذیرش و انتشار تمامی انتقادات را می داشت.
اگر به شیوه ی شما می خواستم داوری کنم بایستی می نوشتم که شما هم به شعور خوانندگان اطلاعات و کیهان که هر روز پول می دهند و آنها را می خرند و می خوانند توهین کرده اید.
اینجا جای داوری در باره ی روزنامه ها – و به تعبیر شما فحاشی یا بی خاصیتی آنها – نیست و گرنه شاید امثال من هم پاسخی و پاسخهایی به این نوع داوری داشتیم.
سید احمد سام

محمود گفت:

جناب آقای سید احمد سام،
نوشته‌ اید که شما را میشناسم و شما مرا نمیشناسید. من روی اسمتان کلیک کردم و از صفحه شما سر در آوردم. به صفحه کلاسهای مثنوی شما رفتم. فکر می کردم کسی که در حضور مولوی بنشیند باید کمی بهتر و ملایمتر از این حرف بزند. دریغ که نه جوابهای اولتان نه همین جوابتان قانع کننده نبود. جوری میگویید زخم زبان نبود و صریح و از روی اعتقاد بود که انگار بقیه فقط از روی زخم زبان حرف میزنند. آخر شما که معلم مثنوی هستید باید اینقدر کلاهتان را قاضی کنید و با خودتان بگویید که هر که از روی اعتقادش و صریح حرف میزند را نباید با این شیوه به او حمله کرد چه آن آدم من باشم یا شما یا نویسنده همین ملکوت. این است که نوشتم از شما بعید بود. خودتان روشن و واضح مینویسید که هیچ قصد تمجید نداشتید و بعد میگویید حرف شما را هم میشد جور دیگری فهمید و به حساب مدح گذاشت! خودتان دوباره جمله خودتان را بخوانید. با ما نه، با خدای خودتان روراست باشید. به من هم نمیخواهد توضیح بدهید. بالاخره حرف شما که آرزوی کم بودن ویزیتور این صفحه را کردید یا مدح است یا بدگویی. یا از روی توجه و لطف است یا از روی بدخواهی و ریشه کن شدن افکار صاحب این وبلاگ که به مذاق شما خوش نیامده. آدم وقتی حرفی میزند که یکی میگوید حرفتان اهانت به من است اینقدر توجیهش نکنید. ماستمالی لازم ندارد. به خودتان و به دلتان و خدای خودتان مراجعه کنید. ببینید حرفتان درست بود یا نه. هر اعتقادی هم لزوما اعتقاد صحیح و سالمی نیست. خیلیها خیلی اعتقادها دارند که مثل روز روشن است اعتقادشان چقدر ارزشمند است. حرفتان برای من نه تنها وضع را بهتر نکرد که توجیهتان وضع را بدتر هم کرد.
آقای امیرحسین. شما یکبار دیگر هم چیزی شبیه به همین را خطاب به من نوشتید. شما به اسم من چه کار دارید. حرف بدی اگر زدم و حمله ای اگر به شما کردم و اهانتی اگر کردم بگویید تا من عذرخواهی کنم. شما دوبار رگ گردنتان زده است بیرون و تا توانسته اید متلک بار بنده کرده اید. هر دوبار هم دلیلش این بوده که به گوشه قبای روزنامه اطلاعات و آقای محمود دعایی برخورده است. تقصیر من چه بوده در دفعه اول جز اینکه جملاتی را از عین حرفهای آقای دعایی برای شما نقل کرده ام بدون هیچ کم و کاستی؟ حتی یک کلمه از آن نوشته ها مال خودم نبود. بعد اسمش را گذاشتید شیطنت. خوب خدا انصاف بدهد به شما‌ (به خدا همان بار با خودم گفتم نباید جواب چیزی را داد که نویسنده با عجله نوشته و از همان حرف اولتان هم گذشتم).‌ این جواب دوم شما هم به من که جواب ندارد. آدم عاشق آن هم عاشق روزنامه اطلاعات را که نمیشود با دلیل روشن کرد. تا وقتی اینجوری رگ گردنتان در دفاع از روزنامه اطلاعات بیرون میزند و حاضرید دلیل آقای شمس را بشنوید و دلیل من را نشنیده باطل اعلام کنید دیگر چه حرفی میشود زد؟ خوب بود لاقال دلیلهای آقای شمس رو مینوشتید تا ما هم بدانیم دلیلشان چه بوده. ما قدرناشناسیم و تازه به دوران رسیده. باشد. عیبی ندارد. نمیدانم کجا این ادبیات و زبان را یاد گرفتید ولی انصافا مرید خوبی برای روزنامه اطلاعات هستید. خدا زیاد کند!

ناشناس گفت:

آقای داریوش
شما اتفاقا کسی هستید که الکی داد و فریاد می‌کنید. من بسیار متاسفم که به حرفهای شما گاهی استناد می‌کردم. شما چند روز است دارید داد و فریاد می‌کنید که هیچ دلیلی و ربطی بین استارباکس… ندیده‌اید.
***************
شما تا به حال، گاهی، به کدام حرف‌های من استناد می‌کردید؟ کجای این حرف‌ها داد و فریاد الکی بود؟ داد و فریاد الکی این است که بگوییم اخلاقی بودن بدون هزینه کردن هنری نیست؟ داد و فریاد الکی این است که بنده بگویم کسی که حنجره‌اش را برای نخوردن قهوه‌ی استارباکس و غذای کی‌اف‌سی و محصولات مارکس و اسپنسر پاره می‌کند و در عین حال کامپیوترهای‌اش رو دور نمی‌اندازد – در حالی که «اینتل» کمک‌اش به اسراییل همان کمکی است که استارباکس می‌کند – نمی‌تواند دم از اخلاقی بودن بزند و ژست آزادی‌خواهی بگیرد. این‌که آدم ریایی را بر آفتاب بیفکند «داد و فریاد الکی» است؟
کلاه‌تان را قاضی کنید. اخلاق و انصاف را هم حاضر کنید. دوست دارید حرف بنده را ساده‌سازی کنید (مغالطه‌ی پهلوان‌پنبه) و بعد با تقریر ضعیف مدعای حریف، آن سخن را زمین بزنید، انتخاب خودتان است. شما می‌خواهید بفرمایید که بنده گفته‌ام «هیچ دلیل و ربطی بین استارباکس و اسراییل نیست». اما مسأله‌ی من این نبود. مسأله بنده این بود که در این معادلات پیچیده (نفرمایید پیچیده نیست که به اندازه‌ی موهای سرتان برای‌تان مثال می‌آورم پیچیده است مگر این‌که بخواهید خودتان را به خواب بزنید)، اخلاقی زیستن آسان نیست به ویژه با تکیه بر آموزه‌های سنتی معلمانِ اخلاق من (این عین سخن دکتر سروش در آن سخنرانی «کاری باید کرد» است). حال گناه بنده این بوده است که مصداق‌اش را در همین مورد خاص جست‌وجو کرده‌ام و سعی کرده‌ام نشان بدهم که این بحث اساساً سیاسی است و ربطی به اخلاق ندارد. آن همه مثال و شاهد و نمونه‌ها را هم برای این‌ها آورده‌ام. حالا دوست دارید بگویید نه حرفِ تو این‌ها نیست بلکه همان است که من نوشتم، باشد. بنویسید. حرفِ زور زدن که شمارنده ندارد، بزنید. ولی کلاه‌تان را قاضی کنید و این‌ها را با وجدانِ خودتان و با حضور دل در برابر خدای‌تان بخوانید:
داد و فریاد الکی این است؟ که بگوییم زندگی کردن در بریتانیا و نفس کشیدن در آب و هوای این کشور و مالیات به این دولت دادن از همان ابتدا شروع تناقض است (مگر این‌که توانسته باشید به نوعی در نظام اخلاقی‌تان این تعارض را حل کرده باشید) در حالی که این دولت و این کشور آشکارا به اسراییل سلاح می‌دهد؟ داد و فریاد الکی است که آدم آشکار می‌بیند کسانی از سوراخ سوزن رد می‌شوند ولی از در دروازه عبور می‌کنند؟ این داد و فریاد الکی است که آدم به تعالیم اخلاقی و تمام آموزش‌های اخلاقی دین‌اش حساسیت داشته باشد و مرتب مشغول واکاوی مصادیق باشد و وقتی تعارضی دید صدای‌اش بلند شود؟ این‌ها داد و فریاد الکی است؟
پس نه برادر من! اظهار تأسف نکنید. خداوند به من و شما عقل داده است:
حجتِ امر خدای است ای پسر در مرد عقل
امر از او برخاستی گر عقل از او برخاستی
چرا تقصیر بی‌اعتنایی خودتان به خرد را می‌خواهید به گردن من بیندازید؟ چرا اظهار تأسف و فرافکنی؟ یا حرف من مدلل است و شما به حکم عقل – همان عقلی که خداوند هنگام حساب و محشر به اتکای آن گریبان مؤمنان را می‌گیرد – مکلف‌اید از این دلیل پیروی کنید (که دیگر جای تأسفی نمی‌ماند). یا حرف من مدلل نیست. اگر مدلل نیست و نبوده، مگر بنده شما را فریب دادم و مجبور به کار غیر اخلاقی کردم؟ بنده چیزهایی را نوشتم که به آن‌ها باور دارم و برای‌شان استدلال‌هایی دارم. اگر دلیل من قابل قبول نیست، دنبال ننایج‌اش هم نروید و با منظومه‌ی فکری و عقلی خودتان زندگی کنید. چه معنی دارد این حرف‌ها که متأسف‌ام؟ قرآن را بخوانید. می‌گویند روز محشر، تقصیرکاران و کسانی که خطا کرده‌اند رو به خدا می‌کنند و می‌گویند: «اللهم ارنا الذین اضلنا من الجن و الانس نجعلهما تحت اقدامنا لیکونا من الاسفلین» (یعنی خدایا به ما نشان بده آن‌ها را از جن و انس که ما را گمراه کردند تا زیر قدم‌ها بگذاریم‌شان و از فرومایه‌گان شوند). دقت بفرمایید که این حرف تقصیرکاران در برابر خداست. شما دارید می‌گویید بنده شما را به ضلالت انداختم؟ کدام ضلالت؟ من در تمام عمرم که قرآن،‌ مثنوی، حافظ، حلاج، عطار، عین القضات همدانی، شریعتی، سروش و هر سخنی از هر کسی که خوانده‌ام، عقل را نفرستادم مرخصی که وقتی خطا کردم به جای گرفتن گریبان خودم فرافکنی کنم و بگویم من متأسفم که دنبال فلانی رفتم. کمی فکر کنید به حرف‌های‌تان. به قول ناصر خسرو:
خدای از تو طاعت به دانش پذیرد
مبر پیش او طاعت جاهلانه
د. م.

سید احمد سام گفت:

جناب آقای داریوش محمد پور. با سلام و ادب.
مطلب زیر را یار دلسوزی نوشته است. لطفا آن را ببینید و به منابع مربوطه هم نظری بیفکنید. اگر از نظر شما قابل استناد و نشان دهنده ی کمک ستارباکس به اسراییل نبودٰ فراموشش کنید و دورش بیندازید اما اگر به حقیقتی راهگشا بود ٰ چون ظاهرا باب این بحث در این بخش بسته شده و کسانی که قبلا نظر داده بودند ممکن است دیگر به این بخش از نظرات نیایندٰ شایسته است آن را در بخش نظرات آخرین مطلبتان نیز بیاورید و یا حتی – اگر حقیقتی را بر شما روشن کرده باشد – شاید بیرزد که مطلب تازه ای را به آن اختصاص دهید.
آفتاب آمد دلیل آفتاب
رییس و مدیرکل «استارباکس» آقای «هاورد شولتز»، مردی یهودیست که با شدت و حدت از اسراییل و صهونیستها حمایت کرده و البته این پشتیبانی بی‌دریغ، بی‌مزد و منت هم نبوده است. آقای «شولتز» از سال ۱۳۸۲ در «استارباکس» بوده است. او برگزارکننده‌ی پروژه‌ها و سمینارهای بیشماری در اسراییل و آمریکا برای دانشجویان بوده است. سمینارهایی که با هدف «آشنا کردن دانشجویان آمریکایی با نقطه نظرات دولت اسراییل در مورد تنش‌های خاورمیانه» برگزار شده و می‌شوند. در سال۹۸ آقای شولتز جایزه‌ی «تکریم پنجاهمین سالگرد اسراییل» را که به «دوستان صیهون» اهدا می‌شود از تشکیلات «آتش تورات» دریافت کرد. این موسسه یهودی ارتدوکس از طرفداران جدی گسترش قدرت صهیونیست‌هاست و درگذشته از مخالفان سرسخت یاسر عرفات بوده است. این تشکیلات، زمینه‌ی مسافرت جوانان یهودی آمریکایی را به اسراییل با هدف «گسترش عزت اسراییل» نیز فراهم می‌کند. ماموریت اعلام شده این سازمان «فراهم کردن فرصت برای یهودیان برای کشف سرزمین موروثی‌شان است». مرکز این تشکیلات در شهر قدیم اورشلیم است. نزدیک نیمی از زمین‌های مایملک این تشکیلات مقابل «دیوار غربی»، توسط دولت اسراییل به آن اهدا شده است.
رابطه‌ی «آتش تورات» با «کلرین فاند» هم جالب است. در سپتامبر سال ۲۰۰۸ «کلرین فاند» اقدام به تولید و تکثیر فیلمی جنجنالی به نام «جنگ اسلام رادیکال با غرب» و تکثیر آن از طریق پست و ایمیل پرداخت. «کلرین فاند» ۲۸ میلیون نسخه دی‌ودی‌دی این فیلم ضد اسلامی را -که در آن ادعا می‌شود کودکان مسلمان برای خودکشی ترغیب می‌شوند- به حداقل ۷۰ روزنامه فرستاد تا به خانه‌ی مشترکین روزنامه‌ها بفرستند. نکته بسیار جالب اینجاست که بر طبق اوراق رسمی «کلرین فاند» ، این مرکز، در همان آدرس «آتش تورات» برپا شده! نکته‌ی قابل توجه دیگر اینکه سه موسس «کلرین فاند»، به صورت «تمام وقت» برای «آتش تورات» کار می‌کنند.
از همه جالبتر، آقای «رافایل شور» رییس «کلرین فاند» نیز به صورت تمام وقت در استخدام «آتش تورات» است. «کلرین فاند» همچنین همکاری های بسیار نزدیکی با مرکز «آنست رپورتینگ» (تشکیلات اسراییلی نظارت بر مطبوعات) برای تولید فیلم داشته است. و جالب است بدانید «آنست رپورتینگ» در واقع یکی از پروژه‌های «آتش تورات» است. با نگاهی به کارنامه‌ی آقای «شولتز» می‌توان دریافت که چرا چنین تشکیلاتی که تلاش‌های بی‌نظیری برای گسترش حاکمیت اسراییل و تخریب وجهه‌ی عمومی مسلمانان داشته است. جایزه‌ی «تکریم پنجاهمین سالگرد اسراییل» که به «دوستان صیهون» داده می‌شود، به مدیرکل «استارباکس» اهدا می‌کند. آقای شولتز، در یک سخنرانی در کنیسه‌ای در سیاتل به یهودیان هشدار می‌دهد که «یههودی‌ستیزی فقط در خاورمیان در حال رشد نیست. یهودی ‌ستیزی امروز از هر زمان دیگری از سال ۱۹۳۰ بیشتر است. اگر امشب شما این کنیسه را ترک کنید و از هشدارهای من غافل باشید، شرم بر شما باد!». آقای شولتز از مخالفت با ساختن شهرک‌های غیر‌قانونی یهودی در سرزمین‌های فلسطینیان، که حتی مورد انتقاد نمایندگان یهودی مجلس انگلیس قرار گرفت، خودداری کرد. او پیشگام سرمایه‌گذاری در بازار اسراییل با همکاری کمپانی «شلام کافی» در تل اویو بود. طبق آمارهای منتشر شده در روزنامه‌ی ایندیپندنت انگلیس، درپایان سال ۲۰۰۲، «استارباکس» در بیست نقطه اسراییل سرمایه‌گذاری کرده بود. آقای شولتز بارها از جانب مسولین وزارت خارجه‌ی آمریکا(واسراییل) به صورت علنی مورد تقدیر قرار گرفته است. در اوج حمله‌ی شارون به شهرهای نوار غربی و کشتارهای آن روزها، آقای شولتز در یک سخنرانی در سیاتل آمریکا، فلسطینیان را محکوم کرد! و اعلام کرد که «چرا مردم فلسطین به این تروریسم پایان نمی‌دهند؟»(!). آقای «گیدیون میر» سخنگوی وزارت خارجه‌ی اسراییل از رییس استارباکس قدردانی کرد. او از آقای شولتز تشکر کرد که صدای اسراییل را در بحران خاورمیانه به گوش دانشجویان آمریکایی می‌رساند. آقای شولتز به صورت منظم به اسراییل سفر می‌‌کند. او به عنوان میهمان ویژه‌ی برگزیده‌ی هیات «تئودور هرزل» و شام مراسم جایزه‌ی ویژه‌اش برای «دوستان صیهون» نیز دعوت شد. شامی که به افتخار «کسانی که نقش کلیدی در گسترش اتحاد نزدیک بین ایالات متحده و اسراییل» دارند، برگزار می‌شود.
منابع قابل رجوع:
You can read more:
http://en.wikipedia.org/wiki/Aish_HaTorah
http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/starbucks-the-target-of-arab-boycott-for-its-growing-links-to-israel-749289.html
http://en.wikipedia.org/wiki/Clarion_Fund
با ادب و احترام
سید احمد سام
*************************
بدون هیچ شکی مطلب تازه‌ای اضافه می‌کند. من اهل مجادله و مکابره نیستم. دنبال منکوب کردن کسی هم نیستم. قدیس هم نیستم. زندگی هم یعنی حرکت. برای ادامه دادن و نوشتن مطلب تازه‌ای هم باید دانست که چرا می‌نویسیم. و برای که؟ و وقتی این‌ها را دانستی باید بدانی مبانی محل اتفاق طرفین گفت‌وگو چی‌ست. وقتی قرار نیست گفت‌وگویی شکل بگیرد، بحث بی‌فایده است. من هم فقط یک جمله ننوشته‌ام. این همه جملات متعدد نوشته‌ام و چند مطلب مختلف. حرف من هم فقط یک حرف بسیط و ساده نبوده است. جملاتی بوده است مرکب از نظرهای مختلف. نظر شما را هم با نهایت ادب و احترام منتشر می‌کنم و اتفاقاً توصیه می‌کنم که همه‌ی کسانی که «همه» ی سخنان مرا از ابتدا تا انجام‌اش خوانده‌اند، تک تک این‌ها را هم لحاظ کنند. من امید نیک دارم به گفت‌وگو. از خشم و خشونت و تندروی است که نفرت زاییده می‌شود. خویشتنداری فضیلتی است که ثمره‌اش دوستی و محبت بیشتر می‌شود:
جایی که برق عصیان بر آدم صفی زد
ما را چگونه زیبد دعوی بی‌گناهی
این بیت حافظ همواره الگوی زندگی من بوده است نفیاً و اثباتاً من به این بیت مکرر استناد کرده‌ام. نه من بی‌گناهم نه هیچ بنی‌بشر دیگری. هیچ تعارفی هم با این ندارم. با هر اندیشه‌ی دیگری هم که مروج معصومیت و پاکدامنی و تقدیس بنی آدم باشد، موافق نیستم. من هم خطاکارم و خطا می‌کنم. چنان‌‌که دیگران می‌کنند. همه سوار یک کشتی هستیم.
با مهر،
داریوش