آزادی با زنجیر، آزادی بی‌شادی و آزادی ویرانی
وضعیت خاور میانه وضعیتی پیچیده و پر-ازدحام است که مدعی هم فراوان دارد. اما این پیچیدگی و ازدحام دلیلی نیست بر این‌که قطب‌نمای اخلاقی انسان از کار بیفتد. همه‌ی انسان‌ها لازم نیست – و در توان‌شان هم نیست – کنشگر و فعال سیاسی یا اجتماعی باشند. هر انسانی هم مکلف نیست از بام تا شام بنشیند به این مباد آن باد گفتن، بیانیه امضا کردن، محکوم کردن این و آن یا راهپیمایی رفتن. این کارها بیش از این‌که ناظر به عمل باشد حرف هستند و نمایش تا اقدام عملی. اما راه عملی کاهش رنج انسان‌ها چی‌ست؟ یا به فکر روش‌های زودبازده و کوتاه‌مدت‌ایم یا به روش‌های درازمدت‌تر و پایدارتر فکر می‌کنیم. ترجیح من نگاه کردن به افق درازمدت‌تر زندگی انسان‌هاست چه در خاورمیانه چه در هر جای دیگری در دنیا. اما عجالتاً باید چند نکته را دست کم از حیث روش‌شناختی روشن کرد و تذکر داد. این نکات خیلی به ظاهر ساده هستند ولی در توفان رسانه‌هایی که تخدیرگر عواطف آدمیان‌اند به سادگی جای واقعیت را می‌گیرند و تصویر واژگونه از جهان به ما می‌دهند. این ملاحظات محصول دست کم بیست سال مشاهده‌ی این وضعیت از داخل و خارج ایران است. عکس ساخته‌ی هوش مصنوعی است ۱. جمهوری اسلامی نظامی
