اعاده‌ی حیثیت از اصلاح‌طلبی

حکایت پاره‌ای از اصلاح‌طلبان، حکایت خدشه در منزلت کهین و مهین قوم است به خاطر نابخردی شماری از هم‌سلکان‌شان. ولی تمام قصه این نیست. بگذارید توضیح بدهم که من به معنای دقیق و فنی کلمه معتقدم هر تغییر معناداری، ناگزیر باید درازمدت باشد. محور توسعه‌ی پایدار همین است. لذا، خود را اصلاح‌طلب می‌دانم دقیقاً به این معنا. و هیچ باکی ندارم اگر ناشسته‌رویان نابخرد، از تعبیر «اصلاح‌طلب» مانند چماق استفاده کنند و در گمان این توهم برشان دارد که به این شیوه، منطق اصلاح (=تغییر درازمدت درون‌زا و مردم‌نهاد) را شکست داده‌اند.

اما در صحنه‌ی سیاست، به ویژه سیاست داخلی ایران، همان‌طور که باید پیوسته مانند باغبانی دلسوز از دموکراسی و نهادهای مدنی مراقبت کرد و آفات و عوارض آن را چاره کرد، اصلاح‌طلبی – این بار به معنای خاص حزبی‌اش – گرفتار مشکلاتی شده است از جمله این‌که در طیفی گسترده حالا نام هر کسی را می‌گذارند اصلاح‌طلب.

پوپر، رویکرد خردگرایانه را توجه به مضمون و محتوای استدلال افراد می‌داند می‌داند نه شخصیت‌شان.

کسانی هستند در صحنه‌ی سیاست ایران که به معنای دقیق اصلاح‌طلب‌اند و اصلاح‌طلب اصولی‌اند. بهترین و درخشان‌ترین مصداق‌اش میرحسین موسوی است. اصلاح‌طلب، مصطفی تاج‌زاده است، سعید حجاریان است، ابوالفضل قدیانی است. اصلاح‌طلب پرستو فروهر است. اصلاح‌طلب فرهاد میثمی است. خاتمی را من اصلاح‌طلب می‌دانم. سروش را هم. و از این‌که نام من در کنار این بزرگان بیاید نه شرمی دارم و نه ابایی. قاعده‌ی من این است: سخن حق را هر که بگوید باید کنارش ایستاد. این‌ها که نام بردم، استوانه‌ها و اسطوره‌های دلیری اخلاقی و سیاسی‌اند.

به همین دلیل فکر می‌کنم باید از اصلاح‌طلبی – هم در لفظ و هم در معنا – اعاده‌ی حیثیت کرد. از حیث مفهومی، وضع اصلاح‌طلبی بی‌شباهت به وضع «اسلام» نیست. اسلام، دموکراسی، حقوق بشر، اصلاحات را باید از حلقوم مدعیان کاذب‌اش بیرون کشید. عظیم‌ترین خطای معرفتی این است که به خاطر افراد، به مفاهیم و معانی تجاوز و خیانت کنیم.

یکی از مزایای مهم بیانیه‌ی اخیر میرحسین موسوی همین گستراندن چتر اصلاح‌طلبی بر سر کسانی است که به آن معنای نخ‌نما از دید بسیاری اصلاح‌طلب دیده نمی‌شوند. مشی انتقادی اصولی او هم به گونه‌ای است که هیچ کدام از برچسب‌های رسوا را نمی‌شود به او زد. و دقیقاً به همین معناست که میرحسین موسوی فصل‌الخطاب است و تراز عمل سیاسی استوار و پراحتشام.

بایگانی