امسال توفیق اگر دست دهد به تفصیل پارههایی خواهم نوشت دربارهی ماه رمضان و سنت روزهداری میان شیعیان اسماعیلی. نخستین نکتهای که اینجا به اختصار مینویسم این است که اسماعیلیان بر خلاف سایر شیعیان یا مسلمانان دیگر، حلول ماه رمضان را بر اساس محاسبات علمی و نجومی بزرگ میدارند و عید فطر را نیز. از زمان نخستین خلیفهی فاطمی و دوازدهمین امام اسماعیلی، محمد المهدی، اسماعیلیان بر مبنای این تقویم محاسبات حلول ماه رمضان را انجام میدادهاند و تا امروز تمام جماعتهای اسماعیلی (از نزاریان گرفته تا مستعلویان) مناسک ماه رمضان را بر اساس این تقویم ادا میکنند. این تقویم را آنلاین میتوان در اینجا یافت.
اما در باب چرایی محاسبهی حلول ماه رمضان بر اساس محاسبهی علمی نجومی و نه رؤیت هلال با چشم (مسلح یا غیرمسلح)، حمید الدین کرمانی، حجت العراقین، رییس دستگاه دعوت اسماعیلی در زمان امامت الحاکم بامر الله رسالهای دارد موسوم به «اللازمه فی صوم شهر رمضان» که در مجموعهی رسایل کرمانی چاپ شده است. رسالهی مختصری است در آن با ادلهی عقلی و نقلی کرمانی استدلال میکند که منوط کردن روزهداری به رؤیت هلال اشکال دارد و باید راه حل دیگری برای آن یافت و شرح مبسوطی دربارهی رویکرد اسماعیلیان به روزه دارد (مقصود عجالتاً همین روزهی مناسکی ظاهری است نه معنای تأویلی و باطنی آن.
در پارههای بعدی، خلاصهای از استدلالهای کرمانی را در اینجا خواهم آورد. عجالتاً طربستان رمضانی را دریابید. رمضانتان مبارک.
نوشتههای مرتبط:
- گرچه ماه رمضان است… (۳) آداب و مناسک شریعت دیوار به دیوار قیامتاند. قیامت به...
- گر چه ماه رمضان است… (۲) آدمیزاده – شما بگو خیل مؤمنان از میانشان – خود...
- گرچه ماه رمضان است… (۱) ماه رمضان و مناسک روزه از مضامینی است که در...