کشفِ اسرارِ جبرییل

«کسی‌که دست‌کم یک‌بار قرآن نخوانده است که با صراحت لهجه بگوید در قرآن اسم جبرییل نیست و این‌که جبرییل وحی آورده در قرآن نیست، با او چه بگوییم؟»
(رساله‌ی «کشف الاسرار» آیت‌الله خمینی؛ ص ۸)

پ. ن. نویسنده به صراحت دارد می‌گوید که اگر کسی بگوید وحی را جبرییل آورده، یا در قرآن اسم جبرییل هست، یعنی قرآن را «دست‌کم یکبار» هم نخوانده است. یعنی اگر یک‌بار قرآن را بخوانی، می‌توانی «با صراحتِ لهجه» بگویی وحی را جبرییل نیاورده است! جالب نیست؟ آن همه غوغا سرِ حرفِ دکتر سروش از کجا بود پس؟ شما چیز دیگری از این عبارات کتاب آیت‌الله خمینی می‌فهمید؟!

پ. ن. ۲. صرف‌نظر از این‌که من در چه بخش‌هایی از این کتاب نظر مختلفی دارم، این کتاب «کشف الاسرار» کتابی است شگفت‌انگیز و بسیار درس‌آموز. طرفه کتابی است این کتاب. کتاب، برای زمان خودش کتابی است که یک سر و گردن از بسیاری از کتب دینی دیگر بالاتر می‌ایستد. هوش‌مندی و زیرکی نویسنده از سطر سطرش هویداست. این‌ها معنای‌اش این نیست که نمی‌شود با آن مخالفت کرد. ادبیات این کتاب، ادبیاتِ من یا ادبیات مورد پسند من نیست. ولی اسلوب ورودِ نویسنده به بحث‌ها منحصر به خودِ اوست.

توضیح ضروری – می‌بینم که بعضی در قرائت من تشکیک کرده‌اند. دوباره توضیح می‌دهم و فکر می‌کنم برداشت من با توجه به سیاق عبارات درست است. از ظاهر حرف این‌گونه استنباط می‌شود که مدعی، یعنی طرف مقابل گفته است این قرآن را یکی به اسم جبرییل آورده است و ادعا هم کرده که خودِ قرآن دارد می‌گوید این را جبرییل آورده. طعنه‌ی نویسنده به «قرآن ندانی» مدعی است. یعنی صراحتاً دارد می‌گوید که شما حتی یک بار قرآن را از اول تا آخر نخوانده‌ای که بدانی در قرآن هیچ اسمی از جبرییل برده نشد و هیچ جا قرآن نگفته جبرییل وحی را آورده (و این سخن عین واقعیت است؛ یعنی در قرآن ذکری حداقل به تصریح از نام «جبرییل» نشده). می‌گوید شما که اصلاً نمی‌دانی در آن کتاب چه چیزی نوشته شده است، بحث کردن با شما بیهوده است! گذشته از این، مضمون مشابهی را نویسنده در صحیفه‌ی نور می‌آورد (که قبلاً در همین وبلاگ ذکرش رفته است و دکتر سروش هم به آن اشاره کرده است). لذا فکر می‌کنم برداشتی که من کرده‌ام، برداشتی است مقرون به صحت. این هم عباراتِ ایشان در صحیفه‌ی نور: «ماه رمضان مبارک است. برای این‌که نزول وحی بر او شده است یا به عبارت دیگر معنویت رسول خدا وحی را نازل کرده است… و به عبارت دیگر وارد کرده است پیغمبر اسلام جبرییل امین را در این دنیا.» (ج ۲۰ صحیفه‌ی نور؛ سخنرانی ۲۵ فروردین ۱۳۶۶).

تکمله: ممنون از توضیحات همه‌ی دوستان عزیز. بله، روایت درست آن است که مقصود نویسنده این بوده که مدعی می‌گوید اسم جبرییل در قرآن نیست ولی نویسنده می‌گوید که مدعی قرآن را یک بار هم نخوانده. در حد لفظ و لغت، نام جبرییل در قرآن آمده است (نظرها را ببینید).

بایگانی