۲۲
زمانه کیفرِ بیداد، سخت خواهد داد… (*)
مستند «از تهران تا قاهره» شوخی بیمزه و زشتی با تاریخ و با حافظهی مردم ما بود. خلاصه و چکیدهی این مستند چیزی نبود جز کوششی برای جا انداختن این مغالطهی شرمآور که: بیدادگری در نظام جمهوری اسلامی نه تنها میتواند بیدادگری نظام پادشاهی را بشوید بلکه حتی میتواند نشانهی تقدیس و پاکی آن باشد. ابتدا و انتهای این مستند هیچ چیزی جز همین سخن نیست.
آنچه جنایت را جنایت میکند، حجم و میزان و تعداد جنایات نیست بلکه نفس جنایت است. چیزی که مشروعیت را از یک نظام سیاسی سلب میکند و آن را از عدالت ساقط میکند، مقایسهی آن با یک نظام سیاسی دیگر یا وضعیت جایگزین نیست. برای سنجش مشروعیت یک نظام سیاسی و عادلانه بودن آن، به مفاهیم عینی و حقیقتهایی مراجعه میکنیم که مستقل از موقعیتهای مختلف معنا دارند. ستم، ستم است چه به یک نفر باشد چه به یک میلیون نفر. خونریزی و قتل نفس، بیدادگری است؛ چه قتل یک نفر باشد چه قتل هزاران نفر. مهم نیست خونِ یک بیگناه را به گردن داشته باشی یا خونِ خیلی از بیگناهان را. این سخنان، سنگ بنای مغالطهی خانم فرح پهلوی و سازندگان مستند مزبور است.
اگر ترازویی برآوریم و بخواهیم با مقایسهی نظام پادشاهی و نظام جمهوری اسلامی و میزان نارضایتی یا بیدادگری در این دو نظام به نتیجهای برسیم، تنها نتیجهی معقولی که احتمالاً به آن خواهیم رسید یک نکتهی بدیهی است و آن این است که: ستم بد است و بیداد مذموم. خونِ بیگناهان ریختن دامنگیر است و عاقبت سوء دارد. حقوق آدمیان را ضایع کردن، عقوبت دارد. پشت کردن به مردم، مشروعیت و عدالت را از نظام سیاسی میستاند و این نکته برای هر دو نظام صادق است. هیچ فرق نمیکند که کدام یک گوی سبقت از دیگری ربوده باشد، هر دو در گردابِ بیعدالتی و بیداد فرو رفتهاند. این نکته هم بدون این مقایسه آشکار و بدیهی بود. لذا برآوردن چنین ترازویی از اساس باطل و فاسد است.
خانم فرح پهلوی اسم مرتضی کیوان، خسرو روزبه و خسرو گلسرخی را به یاد نمیآورد. و اینها تنها سه نام از یک طیف سیاسی کمابیش نزدیک به هم هستند. آنچه که مهم است تعلق خاطر سیاسی اینها نیست. چیزی که مهم است این است که اینها آدمیانی بودهاند که بر بیداد شوریدند؛ بر بیدادی که در نظام سیاسی سلطنتی محمدرضا پهلوی نهادینه شده بود. تاریخها را دقت کنید: خسرو روزبه در ۲۱ اردیبهشت ۱۳۳۷ تیرباران شد. مرتضی کیوان در ۲۷ مهر ۱۳۳۷ تیرباران شد. خسرو گلسرخی در ۲۹ بهمن ۱۳۵۲ اعدام شد. تمام اینها در دوران سلطنت محمدرضا پهلوی رخ داده است. از همان روزهای نخست سلطنت او تا روزهای آخر سلطنتاش این بساط بر پا بوده است.
اگر نظام پادشاهی فقط مرتضی کیوان را کشته بود، تا ابد این ننگ و بدنامی برایاش کفایت میکرد. اگر خانم فرح پهلوی فقط به مرتضی کیوان فکر میکرد و سر مویی به عدالت و انصاف فکر میکرد، به خودش اجازه نمیداد که بیاید از طریق مقایسه کردن خودش با جمهوری اسلامی این ننگ را تطهیر کند. از این ننگها و بدنامیها در نظام جمهوری اسلامی هم به وفور یافت میشود. ولی برای احراز عدالت و مشروعیت کسی دست به دامان مقایسهی دو ننگ و دو بدنامی نمیشود.
این مستند شوخی بیمزه و طنز وقاحتآمیزی بود که حافظهی تاریخی ملت ما را به سخره گرفته بود. ایران آرمانی ما ایرانی است که در آن هیچ صاحب قدرت و هیچ دولتمرد سابق یا فعلی هرگز نتواند، به خودش اجازه ندهد، حق نداشته باشد، جسارت این را پیدا نکند که برای تطهیر جنایت خودش، برای پوشاندن عدولاش از عدالت، خود را با یک نظام سیاسی سابق یا لاحق مقایسه کند یا جنایتهای استکبار و استعمار را فریاد بزند تا پلیدیها و بیدادگریهای خودش را بپوشاند. عجیب نیست که ستمگران همچنان درس نمیگیرند، حتی بعد از اینکه از مسند قدرت به زیر کشیده میشوند و تاوانهای سنگینی برای بیدادشان میپردازند؟! هر چقدر این مستند میتوانست «اطلاعات» تازه به ما بدهد و «جزییات» بیشتری را بر ما آشکار کند، هیچ تفاوتی در عمق فاجعه ایجاد نمیکند. خون ریختن مشروعیتستان و عدالتزداست؛ چه خون مرتضی کیوان باشد، چه خونِ سهراب اعرابی. برکشیدن ستمگران و فاسدان، خاک در چشم مروت ریختن است؛ چه برکشیدن، مثلاًّ، نعمتالله نصیری باشد چه سپر امن برای سعید مرتضوی ساختن. جنایت، جنایت است. فرقی نمیکند چه کسی مرتکب آن میشود.
(*) مصرع از سایه است.
پ. ن. نامهایی که در متن آمدهاند همه مشت نمونهی خروارند. مربوط و نامربوط ندارند. کافی است کسی صفحات تاریخ را به دقت ورق بزند. به مضامین مشابهی میرسد. قربانیان نظامهای بیداد مذهبی و غیرمذهبی ندارند. فرقی نمیکند متعلق به کدام حزب سیاسیاند. ستم، با آدمی میستیزد. بیعدالتی، خودِ آدمی را نشانه میگیرد.
يادداشتهای مرتبط
[تأملات] | کلیدواژهها: , انقلاب ۵۷, سايه, سلطنت, من و تو, پهلوی, پوستين واژگونه
عزیزم با همین حرف های امثال شما در آن زمان چنین سرنوشتی برای من دیگر هم سن و سال های من ساختین شما ها که ادعا روشن فکری داشتین و مثل همان هایی که اسم آوردین سر سپرده کمونیست های شوروی بودین که اگر شما ها و اون افراد که اسم آوردین خر مراد رو سوار می شدین حال و روز مردم صد برابر از امروز مردم در جمهوری اسلامی بدتر بود. خواندن سرنوشت کسانی که به شوروری سابق رفتن گواهی بر این نوشته است شماها سربازان پیاده نظام همون کمونیست ها بودین و نکبت و بدبختی مردم ما ثمره رفنار و افکار شماهاست بهتر نیست دست از سر مردم بر دارین و دیگه تحلیل های این چنینی ندین ؟ گرچه فکر نمیکنم شهامت نشر نظرم رو داشته باشین .
سلام.
من این مستند را دیدم.
اما راستاش هیچوقت اینگونه که شما به آن نگاه کرده بودید، من دقت نکرده بودم.
دستتان درد نکند.
استفاده کردم
برای من بعنوان کسی که سی سال از عمر خود را در دوران قبل از انقلاب تجربه کرده است بسیار جای تاسف دارد که جوانان امروز اینگونه و بدون توجه به آنچه که ایران و ایرانی در گذشته داشت راجع به تاریخ و گذشته این ملت و پادشاهان آن قضاوت می کنند! آیا شاه ایران فرزندان خود را اینگونه به خاک و خون می کشید؟ بلی راست می گویید اعدام و زندانی نیز در آن زمان وجود داشت اما بسیار انگشت شمار بودند. چگونه می توانید فضای امروز ایران را با گذشته مقایسه کنید؟ آیا هرگز چنین مهاجرت و فرار مغزها و متفکران در هیچ دوره ای از تاریخ ایران وجود داشته است؟ فرزندم تاریخ را به درستی به قضاوت بنشینید که فردا در برابر فرزندانتان سربلند باشید.
با درود،
نقد قابل تعمقی نوشته اید بخصوص که به مرتضی کیوان اشاره کرده اید. بی اختیار مرا به یاد شعر «از عموهایت» احمد شاملو که در سوگ آن مبارز سروده بود انداخت. اما داریوش گرامی!
پروژه «از تهران تا قاهره» یک شوخی نیست که بخواهد زشت یا بی مزه باشد. این ویدئو که من نمی توانم آنرا یک مستند قلمداد کنم به منظور مظلوم نمایی این خانواده سلطنتی صرفاً برای طرفداران نظام پادشاهی در ایران (و البته دیگر ناآگاهان تاریخ معاصر ایران) و اخذ کمک های مالی از ایشان تهیه شده است. ۲ساعت و نیم همه را سر کار می گذارند و الاحضرتشان را تا انتهای ذلت به زیر می کشند تا در آخر بگویند آن ثروت ۶۲ میلیون دلاری (که به اشتباه آقای شاهزاده در برنامه پارازیت لو دادند) هم با کلاهبرداری از بین رفته است و ما به کمک های مردمی نیاز داریم.
فرض که حرف شما درست ( که درست نیست ) حالا یه مرده رو تطهیر کنند. که چی بشه ؟؟ مهمترین نکتش نشون دادن گند این انقلاب و از اون بدتر این نطامه . و از همه اینا بدتر شما انقلابیونه که نمخواید باور کنید کاری که کردید ایران رو به نابودی کشونده و قبول کنید که اشتباه کردید . حالا این فیلم هر چی هست, تفاوتی توی گندی که شما زدی میکنه ؟؟
حرف این جوان سرخورده من را یاد یکی از دوستان که احتمالا شما به اسم می شناسید انداخت که همیشه در این دعواهای فکری به من می گفت مارکسیست اسلامی ! :))
doroste ama az heyse moghayese eshtebah mige … che basa dar hamejaye donya in biedalatiha hast..albate bayad be nevisande motezaker shod dar maghame moghayese ast ke ghezavat mana peyda mikone.aslan masale in nist … masale ine ke age bi edalati ham mishe be gheshri az jame e ke hamishe va hameja hastan …. ama aksariate jame e refahe zendegiye ensanie kamel ro dar ekhtiar dashte bashand …. ke mishe goft dar nezame ghadim behtar bude … va kheyli masele dge negahe ishun yek negahe kamelan sathi be ghaziye bude…
سه روز از نمایش این فیلم گذشت و من تعجب کردم که چرا شما ها ساکت نشسته اید؟
آقای فرخ نگهدار و بقیه دوستان کجا هستند؟ بحنبید تا دیر نشده.۲۸ مرداد یادتان نرود. زودتر بیایید و حرف های صد من یک غازتان را تکرار کنید.
اسامی که نام بردید کسانی بودند که مبارزه مسلحانه کردند و در هر سیستمی حتما همان نتیجه عایدشان میشد.
ننه من غریبم بازی هایتان را تمام کنید.
شرف و انسانیت اگر داشتید الان ساکت بودید و از گذشته تان شرمگین.
آنچه کردید را تکرار نکنید . مردم دیگر از این حرف های نخ نمای شما خسته شده اند.
خیانت امثال شما باعث نابودی ایران شد.
bisavad.
البته باید بگی ظلم و بیداد و ستم سیستماتیک
داریوش خان!
سپاس بیکران
فقط متأسفم برای عدهای که از دموکراتمنشی شما در تأیید آرا سوءاستفاده میکنند و زبان به دشنام و عقدهگشایی باز میکنند.
ﺩﺭﻭﺩ
اﺻﻼ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺷﻤﺎ ﺭﻭ ﺩﻭﺳﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻢ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺮاﻱ ﺷﻤﺎ ﺧﻮﺵ ﻧﻴﺎﻳﺪ ﻭﻟﻲ ﻣﻴﮕﻮﻳﻢ
ﻣﻦ ﺩﻫﻪ ﺷﺼﺘﻲ ﻫﺴﺘﻢ و ﺷﺎﻩ ﺭﻭ ﻧﺪ ﻳﺪﻡ
و ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰ ﻫﺎﻳﻲ ﺑﻮﺩﻩ ﻛﻪ ﺷﻨﻴﺪﻡ و ﻛﺘﺎﺏ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﺪﻡ
ﺷﻤﺎ اﺳﻢ ﭼﻬﺎﺭ ﻧﻔﺮ ﺭﻭ ﻓﻘﻄ ﺁﻭﺭﺩﻳد ﻛﻪ ﺗﻴﺮ ﺑﺎﺭاﻥ ﺷﺪﻥ
ﺣﺎﻻ ﺑﮕﻴﻢ ﭼﻬﺎﺭﺻﺪ ﻧﻔﺮ ﺧﻮﺑﻪ ﺩﺭ ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﻨﺎﻳﺎﺕ ﺁﺧﻮﻧﺪﻫﺎ ﻋﺪﺩﻱ ﻧﻴﺴﺖ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻧﻔﺮاﺕ و ﺟﻮاﻧﺎﻥ ﺭﻭ اﻋﺪاﻡ ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ ﺑﮕﻴﻢ اﺻﻼ ﻭاﺳﻪ ﺷﻤﺎ ﻫﺎ ﺁﺧﻮﻧﺪ ﭘﺮﺳﺖ ﻫﺎ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺧﻮﺏ
ﺭﺟﻮﻱ ﻫﺎ ﭼﻲ اﺯ اﻭﻥ ﻫﺎ ﻫﻢ اﻃﻼﻉ ﺩاﺭﻳﺪ اﺯ ﺟﻨﺎﻳﺎﺗﺸﻮﻥ اﺯ ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﻋﺮاﻕ و ﻛﺸﺘﻦ ﺟﻮاﻧﺎﻥ
ﻣﻨﺼﻒ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻫﺎﻱ ﺑﻴﻬﻮﺩﻩ ﻓﻜﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﻭ ﺧﺮاﺏ ﻧﻜﻨﻴﺪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺩﻡ اﻧﻘﺪﺭ ﺩاﻧﺎ ﻫﺴﺘﻦ ﻛﻪ به اﻳﻦ ﭼﺮﻧﺪﻳﺎﺕ ﮔﻮﺵ ﻧﺪﻫﻨﺪ
ﺷﺎﻩ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺯﺣﻤﺎﺕ ﺭﻭ ﺑﺮاﻱ اﻳﺮاﻥ ﻛﺸﻴﺪ ﺷﺎﻩ ﻧﻤﻴﺨﻮاﺳﺖ ﺧﻮﻥ ﻣﺮﺩﻡ ﺗﻮ ﺧﻴﺎﺑﺎﻥ ﻫﺎ ﺭﻳﺨﺘﻪ ﺑﺸﻪ
ﻣﻨﻂﻖ ﺩاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻛﻪ ﺷﺎﻩ ﺑﺮاﻱ اﻳﺮاﻥ و اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﺪﻣﺖ ﻛﺮﺩ
ﺗﻮ اﻳﻦ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺧﺒﺮ ﻧﮕﺎﺭ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺷﺎﻩ ﻣﻴﮕﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻴﺪ ﺷﻤﺎ اﻳﺮاﻥ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﻣﺎ اﺯ ﺑﻴﻦ ﻧﺮﻳﻢ
ﻳﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺩﻳﮕﻪ ﺷﺎﻩ ﻓﺮﻣﻮﺩﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﭼﺸﻢ ﻗﻬﻮﻩ اﻱ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﭼﺸﻢ ﺁﺑﻲ ﻫﺎ ﺩﺭﺱ ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ
ﻧﻤﻴﺪﻭﻧﻢ ﭼﻲ ﺑﮕﻢ اﻋﺼﺎﺑﻢ ﺧﻮﺭﺩ ﺷﺪ و ﮔﻔﺘﺎﺭﻱ ﻧﻮﺷﺘﺎﺭﻱ ﻧﻮﺷﺘﻨﻢ ﺑﺮ ﻫﻢ ﺷﺪ
اﮔﺮ ﺑﻲ اﺩﺑﻲ ﻛﺮﺩﻡ ﻋﺬﺭ ﻣﻴﺨﻮاﻫﻢ
ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﻭاﻗﻊ ﺑﻴﻦ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻩ ﻣﺮﺩ ﺑﻮﺩ ﻳﻪ ﺩﻭﻧﻪ ﺑﻮﺩ ﺧﺪاﻳﺶ ﺭﺣﻤﺖ ﻛﻨﺪ
ﻣﻴﺪﻭﻧﻢ ﻛﻪ اﻧﺜﺸﺎﺭ ﻧﻤﻴﺪﻳﺪ ﻧﻆﺮﻡ ﺭﻭ ﻭﻟﻲ ﺣﺮﻓﻢ ﺭﻭ ﺯﺩﻡ ﻛﻪ ﭼﺮﺕ ﺑﻮﺩ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺷﻤﺎ
داریوش جان، مضمون حرفت درست بود ولی خشونت و جدیت همراه و ملازم خواهوناخواه قدرت است وگرنه میشد زمان شاه سلطان حسین و لطافتهای او، اقدام مسلحانه بر ضد حاکمیت جزایش سبک نیست در هیچ نظامی.
شما فقط در نظر بگیر که نظام چه کسانی را ایشان زندانی کرده بودند -رجوی، خامنهای، رفسنجانی و جاندارانی مشابه اینان- وگرنه که خاتمی و بهشتی مشغول درس و بحثشان بودند.
اگر در کلیت بنگری، ببین هر کس چه چیزی را از نفر قبلی تحویل گرفت و چه تحویل داد؛ و گرنه در جزییات عملکرد هر کس -از جمله من وشما- که بگردیم نقاط سیاه وجود دارد و ذرهبین روی آنها گذاشتن هنر نیست. “فکر معقول بفرما گل بیخار کجاست؟”
کشتن یک نفر با صد نفر فرقی نمیکنه؟!! یک نفر صاحب یک فکر و اندیشه است و صد نفر صاحب صد فکر و اندیشه. با این مستند فقط نگرش انسانها نسبت به بعضی افراد تعدیل میشود و گمان نکنم حداکثری در جهان امروز خواستار بازگشت نظام شاهنشاهی باشند یا بعد از دیدن این مستند بشوند. نظام پادشاهی تقدس میاورد و حتی کشیدن یک کاریکاتور از شاه حبس و شکنجه و اعدام!!
مستند خوبی بود از این جهت که دید یه گروه خاص را نشون داد
خوب یک طرفه هم بود اما حرف های راست بسیاری هم در مورد نظام حاکم داشت.
و به قول شما رژیم شاه هم جنایت کم نداشت
ویدئوی تهران تا قاهره شرم آور بود و وقیح همچون بسیار دیگری از این دست که محک جمهوری اسلامی را عیار سنج جنایت و دزدی کرده اند تا دزدیها و انبان های تا ابد پر شده و حسابهای بی شما رصفر و کشته های زندانهای ساواک و بگیر و بگیر و خفقان و دست بوسیهای چاکرانه و شاهنشاه بی خاصیت سفله پرور و متفرعن را کم رنگ و بی رنگ سازند . این همه توهین به شعورو شرف و وجدان آدمی و هیچ انگاشتن حافظه تاریخ و انسانهایی که هنوز بسیاریشان زنده اند برای رد این ادعاهی پوچ شکم سیرانه از آن رو نیست که حال امروز ایران چنین است که اگر بهتر ازین هم بود حرفها همین بود،از آن است که دنیا دنیای سفلگان و دونان است که هی بگویند و بگویند و به یمن وجود شاه دوستانی که جز تملق و چاپلوسی هرگز کاری و شیوه ای نداشته اند جز انعکاس صدای خود هیچ نشنوند چراکه دیگر حنجره ای برای بینوایان باقی نگذاشته اند برای آی دزد ! و گوش سالمی باقی نمانده از فرط بلندی کر کننده این اصوات منکر مجهز به بلندگوهای مفت .
man ba maghale shoma moafegh nistam chon ke yek noghahi bayad be jaame’e emruz va samane shah bendasin…..emruz jaame irani maris ham as nasare ruhi va jemsi hast va kafi hast yek nogah be javananemun dar iran bendasim…shaayad shoma ham ghablas inke in maghalaro mineveshin , yek didi as in savieh minakhtin, ke jaame irani chi …….shode!!!!!!!!!!!!!!!!
مردم حافظه تاریخی دارند ،
به خاطر همین به اون زمان می گند ، زمان اون خدا بیامرز !
نفس جنایت ، تعداد بردار نیست و در هر حکومت دیکتاتوری ساختار حکومت برای حفظ خود جنایت می کند، اما قبول کنید پالایش قدرت از جنایت ، یک اتفاق نیست که با رفتن حسن و آمدن حسین انجام شود. یک فرآیند است که در دوره پهلوی ها بیش از هر دوره تاریخی در ایران انجام شد.
خود نابود کردن نظام ارباب رعیتی در ایران که مقدمه سرنگونی شاه بود، شاید بزرگترین حرکت در این راستا در سطح جامعه بود
موافقم جناب داریوش و البته با جناب فارسانی موافق تر که این ساختی بود جهت دریوزگی از درگاه ملت . نظام های شاهنشاهی چه در انگلیس و اسپانیا چه در مراکش و برونئی با خرد بشر رشد یافته امروز در تقابل است اینکه گروهی به صرف وراثت خود را نخبه در رهبری ملتی بدانند تنها بازگشت به همان سیاهی ِ پسا مدرنی گری است …
اینکه جنایت کردند موافقم
اینکه شبکه من و تو چه مسیری را دنبال می کند مشخص است
اما قضاوت سخت است ما الان زندگی می کنیم انها ان زمان بودند و در نهایت در جهان واقع شما همیشه باید یکی را انتخاب کنید
انتخابتان بین آن کسی که گفت قیمت خدکار را ثابت نگه داشتم با اینها کدام است؟
من به میر حسین رای دادم هر چند می دانستم در زمان وقوع بعضی جنایات منصب داشته
دوباره بگویم قضاوت سخت است.
دوست گرامی
شما در اینجا تاریخ را به چالش میکشید و خشم متولد شده پیش از انقلاب ۵۷ خودرا هنوز در نوشته های خود به همراه دارید خشمی که بوجود آمده بود زیرا بانوان ایرانی حق حیات انسانی پیداکرده بودند، زیرا زمینداران دیگر ارباب نبودند. از همه اینها گذشته از خودم پرسش میکنم دلیل جنبش ۵۷ چه بود؟ که دیگر خسرو روزبه یا گلسرخی کشته نشود. ولی ما کشتار ۶۷ دولت وقت را فراموش نکردیم( در دوران وزارت موسوی) در ۲ ماه بیشتر از تمام دوران حکومت پهلوی خون جوانان ایرانی ریخته شد. مسلم است هنگامی بدتر وجود داشته باشد، بد دیده نمیشود.