کشفِ دوباره‌ی شمس تبریز!

خبر انتشار غزلیات شمس به سعی استاد شفیعی کدکنی را حتماً شنیده‌اید. از دوسه روز پیش که این دو جلد به دست‌ام رسیده است، سر از پا نمی‌شناسم. انگار مولوی را از نو کشف کرده باشم. گویی پنجره‌ای دیگر، و تازه، به روی جهان او بر من گشوده شده باشد. بگذارید توضیح بدهم و بگویم چرا.

نخست این‌که، اساساً در این حوزه‌ها، هر اثری که از قلمِ توانای محمدرضا شفیعی می‌گذرد، نیازی به تأمل و توقف دارد و باید ایستاد، نشست و در محضرش درس آموخت. شفیعی بسی دانش‌ها دارد که باید از او آموخت و فرهنگ و ادبیات ما بسیار به او مدیون است. من یک نفر بسیار به او مدیون‌ام. او به هنرمندی و دانش‌اش، پای ابوسعید ابوالخیر، سنایی و عطار را به زندگی من گشود و «گزیده‌ی غزلیاتِ شمس»‌ای که سال‌ها پیش منتشر کرده است، در تمام عمرم همدم و مونس من بوده است.

برای شناختِ شعر و اندیشه‌ی مولوی، باید سال‌ها وقت صرف کرد و اشاره‌ها دید و شنید. شفیعی با کاری که کرده است، این راه دشوار را، حداقل برای من، بسیار هموار کرده است. آن همه تعلیقات و توضیحات، آن‌ها همه نکات ظریفی که در ذیل غزل‌ها و حاشیه‌ی ابیات نوشته است، پیچیدگی‌ها و دشواری‌های غزل‌ها را حل می‌کند. روزگاری، دل‌خوش بودم به همان گزیده. اکنون دل‌گرم‌ام به این گزیده‌ی بسیار مفصل‌ترِ دو جلدی. شفیعی در ابتدای مقدمه گفته است اگر کسی از انتخاب او راضی نیست و غزل‌های دیگری را هم می‌پسندد، دیوان کبیر را از او نگرفته‌اند!‍ راست می‌گوید. او کارِ خودش را کرده است و الحق و الانصاف که خوب کار کرده است.

مقدمه‌ی صد و چهل و چند صفحه‌ای شفیعی، می‌تواند خود رساله‌ی مستقلی باشد درباره‌ی شعر و اندیشه‌ی مولوی. عمیقاً معتقدم که هر کس که بخواهد مولوی را بشناسد و با او دم‌ساز باشد، بدون شک باید این دوجلدی را در خانه‌اش و همراه‌اش داشته باشد. چاپ کتاب هم زیبا و خوب است. جنس کاغذ می‌توانست بهتر باشد و کیفیت را انتشارات علمی می‌توانست بهتر از این کند. اگر مثل چاپ «فصوص الحکم» کارنامه منتشر می‌شد، من یک نفر بسیار شادمان‌تر می‌شدم. اما با همه‌ی این‌ها، این چاپ، خوش‌دست است و خوش‌خوان. ترتیب و ترکیب غزلیات عالی است. دسترسی به آن‌ها آسان است. توضیحات جامع و عالمانه است. صفحه‌بندی خوب است. فهرست‌های غزلیات (و مخصوصاً فهرست اوزان و بحور غزلیات) کاری است خوب و به یاد ماندنی. این چاپ، با چاپ دیوان کبیر که به همت استاد بدیع الزمان فروزانفر انجام شده است تفاوت دارد. کار فروزانفر کاری بود سترگ و به یاد ماندنی. این دو جلدی، جایی در کنار آن کار بزرگ برای خود باز کرده است و حتی وسوسه می‌شوم بگویم بهتر از آن. این دو جلد را انتشارت علمی منتشر کرده است و قیمت‌اش ۳۵۰۰۰ تومان است. من اگر پول‌اش را هم نمی‌داشتم، قرض می‌کردم و این دو جلد را می‌خریدم!