این رمضانیه‌ی نخست امسال تأخیر شد. سفر مانع بود. روزهای سفر اما این خیال از ذهنم دور نمی‌شد که چگونه برای عده‌ای نخوردن و نیاشامیدن تجسم رمضان شده است حال آن‌که نخوردن و نیاشامیدن و روزه‌ی رمضان تنها تقارن تصادفی دارند. چنان‌که روزه‌ی مریم مادر عیسی نسبتی با نخوردن و نیاشامیدن نداشت که گفت: انی نذرت للرحمان صوما.

در مناجاتیه‌ی رمضان مثنوی نیز ابیاتی آمده است که جماعت دین‌دار اهل ظاهر و باطن را یکسان خوش می‌آید:
طفل جان از شیر شیطان باز کن
بعد از آنش با ملک انباز کن
آن‌چه که برای طفل جان آدمی شیر شیطان می‌شود، همین لقمه‌ی نان و جرعه‌ی آب نیست. آن‌چه که لقمه‌ی نان و جرعه‌ی آب را شیطانی می‌کند هواست: ارأیت من اتخذ الهه هواه. این سخن را سنایی هم چنین آورده که:
هر چه بینی جز هوا آن دین بود در جان نشان
هر چه بینی جز خدا آن بت بود در هم شکن
و این «هر چه» قید اطلاق دارد. حکایتی است مثل «انما»ی زبان عربی. این هر چه، یعنی تعلق غیریت به خوردن یا نخوردن نیست؛ این نسبت غیریت را جنس و کیفیت خوردن یا نخوردن روشن می‌کند. به آن بیت اگر برگردیم، طفل جان از شیر شیطان گرفتن مقدمه‌ی شریک کردن اوست با فرشتگان. این وصف در قرآن آمده است. نخست: هَلْ أُنَبِّئُکُمْ عَلَىٰ مَن تَنَزَّلُ الشَّیَاطِینُ تَنَزَّلُ عَلَىٰ کُلِّ أَفَّاکٍ أَثِیمٍ (۲۶:۲۲۱-۲۲۲). دروغ‌گویی آدمی را همنشین شیطان می‌کند. این افک و اثم یا افکِ اثم مقدمه‌ی معاشرت با شیطان است. فرشتگان نیز با همین نسبت توصیف شده‌اند: إِنَّ الَّذِینَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّـهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلَائِکَهُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّهِ الَّتِی کُنتُمْ تُوعَدُونَ (۴۱:۳۰). این کسانی که می‌گویند پروردگار ما اوست، یعنی اهل توحیدند. یعنی از دروغ و سر فرود آوردن به اطاعت طاغوت و آن‌ها که خود را جای خدا می‌نشانند امتناع می‌کنند. و اهل استقامت‌اند. نه فقط استقامت به معنای متعارفی که در زبان فارسی می‌فهمیم که: بر سخن و موضع خویش ایستادگی کردن. بلکه استقامت به معنای راستی. این راستی و دروغ میزان و ترازوی غلتیدن به سوی شیطان یا فرشته است. در مثنوی بلافاصله پس از همان بیت مولوی می‌گوید:
تا تو تاریک و ملول و تیره‌ای
دان که با دیو لعین همشیره‌ای
این تاریکی زاییده‌ی همنشینی با شیطان است و آن نیز فرزند افک و اثم. این همان دزدی است که در داستان مثنوی نیم‌شبان شمع وجود ما را می‌‌کشد. رمضان‌تان خجسته و باد و خالی از دروغ. سحری و افطارتان ملازم صدق و راستی.

در این نخستین وجیزه‌ی رمضانی، یاد می‌کنم از میر دلاور ما، میرحسین موسوی، که بی هیچ خوف و حزنی بر سخن حق ایستادگی کرد و صدق ورزید و به این عمل و صفت دروغ شیاطین را پرده از رخسار برانداخت.

[رمضانيه] | کلیدواژه‌ها: , استقامت, راستی, رمضان ۱۴۳۸, رمضان ۹۶, رمضانيه, صدق, ميرحسين موسوی