خاستگاه دموکراسی کجاست؟

خاستگاه دموکراسی یونان است؟ بیشتر مردم ذهنیتی درباره‌ی دموکراسی دارند که مبتنی بر تبلیغات رسانه‌ای و آموزش‌های سطحی کتاب‌های درسی و تاریخی است. شواهد تاریخی نشان می‌دهد که دموکراسی ابداع یونیانیان نیست. و هدیه‌ای نیست که ارزش‌های غربی یا اروپا به جهانیان داده باشند. پیشتر اشاره کرده بودم که جان کین مشغول نوشتن تاریخ جامع دموکراسی است. نویسنده در این کتاب نشان داده است که نسبت دادن ابداع دموکراسی به یونانیان تحریف تاریخ است و آن را «انتحال» یونانیان نامیده است. جان کین، در این کتاب، که عنوان «زندگی و مرگ دموکراسی» را بر خود دارد، نشان داده است که «دموکراسی» به لفظ، معنا، و در عمل ریشه در «شرق» دارد؛ یعنی سرزمین‌هایی که اکنون سوریه، عراق و ایران نامیده می‌شوند!

ما ناگزیر به اصلاح تاریخ و راست کردن این تحریف تاریخی برای دو گروه هستیم: برای شرقی‌‌ها – و ایرانی‌هایی – که گمان دارند دموکراسی، ارزش یا ابداعی «غربی» است. از آن سو باید برای غربی‌های متخبتری که گمان کرده‌اند «دموکراسی» زاییده‌ی تمدن‌ِ آن‌هاست و ریشه‌های آن را در تاریخ کهن خویش نشان می‌دهند، ثابت کرد که دموکراسی از آنِ آن‌ها نیست تا کسی مانند جورج بوش ادعا نکند که: «ما در مدت زمان اندکی، یعنی در فاصله‌ی کمتر از یک نسل، شاهد سریع‌ترین پیشرفت آزادی در داستان ۲۵۰۰ ساله‌ی دموکراسی بوده است. مورخین آینده توضیح خواهند داد که چرا این اتفاق رخ داده است. اما ما هم‌اکنون بعضی از دلایلی را که آن‌ها نقل کرده‌اند می‌دانیم. تصادفی نیست که طلوع این همه دموکراسی در زمانی رخ داده است که با نفوذ‌ترین ملت دنیا خود یک دموکراسی بوده است.» (نوامبر ۲۰۰۳).

دموکراسی در شمار یکی از مفاهیمی است که دستخوش عمیق‌ترین سوء تفاهم‌ها و تعابیر نادرست بوده است. آن دموکراسی که مردم می‌شناسند، خیالی است از واقعیتی که چندان نسبت مستقیم و دقیقی با آن خیال و توهم ندارد. و مردم همیشه با خیال و ظن خویش زندگی می‌کنند.

بایگانی