۰
انتخاب از انتخابِ اصفهان!
آواز اصفهان، از متعلقات همایون، یکی از آوازهای بسیار محبوب من است (هر چند اصفهان آنقدر به استقلال و به دفعات فراوان اجرا شده است که خود شأنی مستقل از همایون دارد). گزیدهای از آوازهای مختلف اصفهان را که بلافاصله از ذهنام عبور کردند کنار هم گذاشتم تا با شما سهیم شوم. همهی قطعات با صدای شجریان هستند. قطعهی آخر تکنوازی تار محمدرضا لطفی است در بیات اصفهان در محفلی خصوصی. آوازهای اصفهان فراوان دیگری هم هستند که بسیاری از آنها هم برای من خاطرهانگیزند و هم آثاری بینظیرند. خصوصاً در ذهن داشتم که یکی دو آواز اصفهان از بنان را هم به مجموعه بیفزایم که پیدا کردناش الآن برایام کمی دشوار است. مانند همیشه، غزلهایی که در این آوازها آمده است – خصوصاً غزلهای حافظ – همه از غزلهای محبوب من هستند و مضمون و نکته در همهی اینها فراوان است. سودای شرح و تفسیر این غزلها، در مقام حال، بیشتر فضولی است و پرچانگی. مطمئنام شما هم از غزلها لذت خواهید برد. یکی از قطعات، افسانهی شیرین، به همراه صدای زندهیاد هایده روی تصنیف اصلی برنامه است. برنامهی جان عشاق و بتِ چین، هر دو شامل تصنیف هم هستند. کل اثر اول، ساختهی پرویز مشکاتیان است؛ دومی هم اجرای گروه پایور است. از ویژگیهای دیگر دو تا از این قطعات این است که با سهتار مرحوم استاد عبادی اجرا شدهاند. چه بسا این قطعات به کار کسانی که آواز کار میکنند و ردیف میآموزند هم بیاید. گوش بدهید و لذت ببرید. ترتیب قطعات را چنانکه خودم دوست داشتم انتخاب کردهام. اگر جور دیگری میخواهید قطعات را بشنوید – فارغ از این ترتیب – روی هر قطعه جداگانه کلیک کنید.
|
[موسيقی, گلهای تازه] | کلیدواژهها: , اجرای خصوصی, احمد عبادی, افسانهی شيرین, بت چين, بيات اصفهان, جان عشاق, شجريان, محمدرضا لطفی, هايده, پايور, پرويز مشکاتيان
۲
چهار آواز اصفهان از شجریان
چهار آواز از شجریان هست که از محبوبترین آوازهای اصفهان است که از شجریان میپسندم. جز اینکه دستکم دو آواز اصفهان دیگر هست که سخت به آنها علاقه دارم: یکی آواز اصفهان آلبوم «بت چین» در مجموعهی گلبانگ است و دیگری آواز اصفهان آلبوم «جان عشاق» است (اولی با سنتور زندهیاد فرامرز پایور و دومی با پیانوی زندهیاد جواد معروفی است).
از این چهار آواز، دو آواز از اجراهای گلهای تازه است. یکی از مجموعه برنامههای شاخه گل است و دیگری هم یکی از اجراهای خصوصی با ویولن شاپور نیاکان است.
شرح و تفصیل نمیدهم. گمان میکنم برای کسانی که اهل موسیقی ایرانی باشند، این چهار آواز، حتماً شنیدنی و ارزشمند خواهند بود.
[موسيقی, گلهای تازه] | کلیدواژهها: , بت چين, بيات اصفهان, جان عشاق, جواد معروفی, شاخهی گل, شاپور نياکان, فرامرز پایور, گلهای تازه, گلهای تازه
۳
که نهانش نظری با منِ دلسوخته بود…
پرویز سه تصنیف ساخته است با صدای شجریان برای ارکستر سمفونیک. دو تا روی دو غزل از حافظ و یکی روی غزلی از مولوی. این سه تصنیف، مثل سه پارهی گوهرند و نمونههایی از نبوغ و درخشش پرویز در آهنگسازی و فهم شعر هستند. این مهارت و استادی آهنگساز را بگذارید کنار استادیِ پهلوانی چون شجریان. اینها، توصیف فنی کار هستند. ولی جمع آمدن این نواها با این ابیات، بارها آتشام زدهاند. اینکه عاشقانه بخوانی که «رسم عاشقکشی و شیوهی شهرآشوبی / جامهای بود که بر قامت او دوخته بود» و اینکه او «میگفت که زارت بکشم» ولی پنهانی «نظری با منِ دلسوخته» داشت. او که دلِ غمزدگان را سوخته بود. هماو آدمی را به جایی میکشاند که صبر را رها کند و دیده دریا کند. همین آدمی غرقه در گناه را. همین آدمی را به چنان آهی بکشاند که «آتش اندر گنه آدم و حوا» فکند. این عشق و این معشوق است که آتشی در عود عاشق میزند و اینجاست که پای در گل میمانی و سودایی میشوی. همین سوختن، همین پرپر زدن و همین پریشانی است که آدمی را آدمی میکند. همین سودا، همین سرگشتگی است که مطلوب است. هر چه آدمی اینها را بنویسد بیهوده نوشته است. باید اینها را با حضور دل شنید و جان را پیششان حاضر کرد. یکی «جان عشاق» است در بیات اصفهان. دیگری «گنبد مینا»ست در دشتی و آخری «دود عود» است در نوا. این شما و این سه پاره گوهری که از پرویز به جا مانده است.
|
این یادداشت و این نغمهها را به یاد پرویز میآورم و برای حضرت یاسر که میدانم شنیدن اینها در احوالاتی که این روزها دارد جان و دلاش را آرام میکند (شاید هم آرامش از او برباید!).
[موسيقی, پرويز مشکاتيان] | کلیدواژهها: , ارکستر سمفونیک, بیات اصفهان, جان عشاق, دشتی, دود عود, شجريان, نوا, پرويز مشکاتيان, گنبد مینا