کم ندیده‌ام در ایام محرم، بعضی که ذائقه‌ی شاعرانه‌ای دارند به غزل «زان یار دلنوازم…» حافظ استناد کرده‌اند برای بیان احساسات دینی‌شان. از جمله، به بیت «رندان تشنه‌لب را آبی نمی‌دهد کس…» هم استناد می‌کنند برای اشاره به لب‌تشنگی شهدای کربلا. این غزل از حافظ و ابیات‌اش را تنها با تفسیری خاص می‌توان با امام حسین و شهدای کربلا منطبق کرد نه این‌که هر جور میل‌مان کشید ابیات را به زور تفسیر کنیم و قرائت خاص خودمان را بر غزل تحمیل کنیم. بی‌شک اشعار باشکوه و درخشانی درباره‌ی واقعه‌ی کربلا سروده شده که سنخیت تامی با شهادت امام حسین دارد (از جمله غزل «کجایید ای شهیدان خدایی» مولوی و اشعار دیگری که در فضای سوگواری خاص شیعی سروده شده‌اند).

درباره‌ی غزل حافظ، این‌قدر می‌توان گفت که مخاطب معشوقی است که عاشق از جفای او نالان است. برای حسین هیچ جای شکوه‌ای از قضا و تقدیر در میان نیست. می‌توان البته تفسیری شاذ ارایه کرد که حسین و یاران‌اش در کربلا لب تشنه ماندند و کسی آبی به آن‌ها نداد ولی آن وقت باید تکلیف‌مان را با مفهوم «رند» در شعر حافظ روشن کنیم یا در واقع فاتحه‌ی رندی را در شعر حافظ بخوانیم. مضاف بر این‌که غزل شکوه از «یار دلنواز» است. صف مقابل حسین، آن‌ها که خون او و یاران‌اش را ریختند، هیچ نسبتی با یاری و دلنوازی ندارند. پس تنها چاره‌ای که می‌ماند این است که یار دلنواز همان خدایی باشد که به دست خود نوه‌ی پیامبرش را قربانی می‌کند (این تحلیل بیشتر به روایت مسیحی از بر صلیب رفتن عیسی شبیه است). اما آن وقت هم‌چنان باید بنشینیم و رفتار اهل بیت پیامبر و گفتار زینب را تطبیق بدهیم که پس چه شد آن «ما رأیت الا جمیلاً»؟ وانگهی مگر حسین در قیامی که کرد، از هر طرف که می‌رفت تنها وحشت‌اش می‌افزود؟ معشوق را مخدوم بی‌عنایت می‌دید؟ (یا دور از جان، یزید مخدوم بی‌عنایت‌اش بود؟!). کسانی که در کربلا اهل بیت رسول را سر می‌بریدند، برای آن‌ها «جرم» قایل بودند: جرم ایستادگی در برابر حاکمیت. اما معشوق، حسینِ علی و فاطمه را آیا حتی «بی جرم و بی‌جنایت» به کام چنین واقعه‌ای می‌انداخت؟ اجزای این قصه، اجزای این غزل با ساختار حماسی واقعه‌ی کربلا سازگار نیست.

نکته‌ای که می‌خواهم بگویم این نیست که نمی‌توان این جنس غزل‌های فراقی یا سوگ‌ناک حافظ را با واقعه‌ی کربلا سازگار کرد بلکه اگر قرار است چنین رویکرد شاعرانه یا عارفانه‌ای به قصه داشته باشیم، باید دقت کنیم که اولین بنایی که فرومی‌ریزد بنای مقتل‌خوانی و روضه‌خوانی به شکلی است که پس از صفویه در میان شیعیان امامی جا افتاده است. نه حافظ را، نه مقتل‌خوانی را و نه واقعه‌ی کربلا را نمی‌توان از بستر واقعی تاریخی‌شان جدا کرد و انتظار داشت ناگهان آن‌ها را به فضایی خیال‌انگیز و عارفانه پرتاب کنیم بدون این‌که بقیه‌ی اجزای داستان را دست‌کاری کنیم. اگر قرار است روایتی دلکش و پاکبازانه از واقعه‌ی کربلا ارایه کنیم، باید توجه کنیم که با ادبیات روضه‌خوانی و نوحه‌سرایی، نمی‌توان وارد فضای رندانه‌ی حافظی شد. مشکل از واقعه‌ی کربلا، امام حسین و شهادت او و یاران‌اش نیست. مشکل از این‌جاست که سنت سوگواری برای امام حسین، در چند قرن اخیر، دست‌کم در میان عامه‌ی مردم، پیوند خورده است به فضای یک نوع ادبیات خاص؛ ادبیاتی که از جنس حافظ نیست بلکه از جنس روضه الشهدای ملا حسین کاشفی است (و البته روضه‌خوانی‌های منبری‌ها). به گمان‌ام اگر نتوانیم یا نخواهیم این فضای ادبی و عارفانه را با متقضیات‌اش بپذیریم، هم به امام حسین جفا کرده‌ایم و هم به حافظ. آن وقت ناخواسته – حتی بدون این‌که بفهمیم – به ورطه‌ی تفسیری اشعری‌وار از واقعه‌ی کربلا می‌غلتیم که با سرشت ستم‌ستیزانه‌ی واقعه‌ی کربلا، شاید چندان سازگار نباشد.

[تأملات] | کلیدواژه‌ها: , امام حسين, حافظ, رندی, عاشورا, کربلا

جز این‌که مفت و رایگان اطلاعات شخصی و خصوصی خودمان را در اختیار انواع و اقسام نهادهای امنیتی و شرکت‌های غیرپاسخگو قرار می‌دهیم، ما در فیس‌بوک دقیقاً چه می‌کنیم؟ طبیعی است که فیس‌بوک «جاذبه» دارد. آدم‌ها به دلایل متعددی «آلوده»ی فیس‌بوک‌اند. کم نیستند کسانی که از مشاهده‌ی بازخورد سریع و مستقیم حرفی که می‌زنند (یا عکسی که می‌گذارند) احساس ذوق و شعف مضاعف می‌کنند. در وبلاگ وقتی چیزی بنویسی، چه بسا مردم آرام و بی‌صدا می‌خوانند و می‌روند و حتی وقتی مطلبی را می‌پسندند، پسندشان در جان‌شان می‌ماند (مگر ضرورتی هم هست که سر کوی و برزن داد بزنند که: «آی فلانی! خوش‌ام آمد»؟). در فیس‌بوک ظاهراً چنین نیست. چنین نیست که هیچ، دام شهوتِ شهرت هم هست. بعضی تا لب تر می‌کنند، وقتی ظرف کم‌تر از یک دقیقه سیلابی از «لایک» به سوی‌شان سرازیر می شود، طبیعی است چه حسی در درون‌شان رخنه می‌کند! هیچ آدمی در برابر این وسوسه مصون نیست. آدمی را تعریف و تحسین خوش می‌آید. آدمی، راحت «خر» می‌شود. بدیهی است که این «قاعده» نیست. هیچ آدم عاقلی نمی‌تواند تعمیمی کلی بدهد که وضع همه در فیس‌بوک چنین است، ولی همان آدم‌های عاقل هم این هشدار را به قدر کافی جدی می‌گیرند.

فیس‌‌بوک، از نظر من، سرزمین دگران است. زمین مردمان است. خانه‌ی دیگری است. صاحب‌اش خودش را چندان به من و شما پاسخگو نمی‌داند. فردای روز اگر ناگهان همه‌ی پست‌های شما، همه‌ی یادداشت‌های شما، همه‌ی عکس‌های شما دود شود و برود هوا، شما یقه‌ی هیچ کسی را نمی‌توانید بگیرید. در وبلاگ وضع کمی فرق دارد. میزان دسترسی و کنترل شما بر محتوایی که تولید می‌کنید، خیلی بیشتر است. تفاوت البته در این است که برای وبلاگ باید زحمت بیشتری بکشید. کمی خون دل لازم دارد. هم باید طرح و شکل و شمایل مناسبی برای‌اش داشته باشید که امضای خودتان را داشته باشد و هم ناگزیر سبک خودتان را در نوشتن دارید (و می‌سازید). در فیس‌بوک همه چیز قالب دارد. برای همه کمابیش به طور یکسان تعریف شده است. ظلم هم اگر هست، ظلم علی السویه است. ولی ظلمی است که تقریباً همه در آن به یک اندازه «عاجز» و «مستأصل‌»اند. همه در فیس‌بوک کمابیش به یک اندازه دست از «انتخاب» و «اختیار» خود شسته‌اند ولی طرفه آن که تقریباً همه دچار این «احساس» (بخوانید «توهم») اند که: ما در این‌جا آزادیم! این حبابِ آزادی البته بارها ترکیده است و باز هم خواهد ترکید، ولی کو گوش شنوا؟! لذا سؤال این است که: ما در فیس‌بوک چه می‌کنیم جز وقت‌گذرانی و خوش و بش و استفاده از فضایی که دیگری – موقت و مشروط – در اختیار ما گذاشته – آن هم با نظارتی کمابیش نامحسوس – که در آن پچ‌پچ کنیم و گاهی ذوق‌زده شویم و سودای دگرگون ساختن عالم در آن به سرمان بزند؟ می‌فهمم که شاید این نوع نگاه من به قصه کمی بدبینانه باشد – علی‌الخصوص برای کسی که خودش هم به نوعی در فیس‌بوک در زمره‌ی مقیمان است – ولی این‌ها مانع از این نمی‌شود که نگاه انتقادی‌مان را به قصه از دست بدهیم.

مرادم از طرح این منظر به فیس‌بوک این بود که فیس‌بوک را در کنار وبلاگ بنشانم. به گمان من، آدم اگر سخنی دارد که جدی است و خواستار ماندگاری آن سخن است، اولی‌تر آن است که آن را در وبلاگ بنویسد تا این‌که سرنوشت سخن‌اش را گره بزند به فضای ناپایدار فیس‌بوک. برای من، وقتی چیزی در فیس‌بوک می‌نویسم، کمابیش منسلخ کردن سرنوشت سخن از خودِ من متر اولیه است. بعد از مدتی، آن سخن یا فراموش می‌شود یا پی‌گیری سرنوشت و عاقبت – و پس و پیش‌اش – دشوار می‌شود. در وبلاگ، پی‌گیری این جنبه‌های معانی و مضامینی که بر قلم‌مان جاری می‌شود هم آسان‌تر است و هم قابل اعتمادتر. فیس‌بوک زمینی است لرزان و زلزله‌خیز. وبلاگ وضع‌اش کمی تا قسمتی بهتر از فیس‌بوک است. اینترنت به طور کلی قلمرو مالکیت و اختیار ما نیست اما بعضی از سرزمین‌ها کمی وضع بهتری دارند. دست‌کم به این یک دلیل من فکر می‌کنم دوران وبلاگ‌ها نه تنها به سر نرسیده است بلکه اتفاقاً در برابر فیس‌بوک، هم‌چنان لنگرگاه مفید و محکم‌تری هستند. وبلاگ زیر نگین خودِ ماست؛ فیس‌بوک ملکِ طلقِ آقای زاکربرگ است؛ و این ولایت، «نپاید و دلبستگی را نشاید». اگر همین‌طور لا بشرط و بی چشم‌داشت چیزکی در فیس‌بوک روان می‌کنیم و دل از آن می‌کَنیم، خوب البته حرجی بر ما نیست. ولی فکر می‌کنم آن کسانی که کارشان را جدی‌تر می‌گیرند و برای سخن‌شان ارزش بیشتری قایل‌اند، شاید کمی در سیاست آنلاین‌شان بخواهند بازنگری کنند. استفاده کردن از یک «امکان» یک چیز است و مقید و اسیر آن امکان شدن چیز دیگری. افزوده شدن امکانی تازه گاهی باعث می‌شود ما تمام قابلیت‌های دیگرمان را گاهی ناخواسته و تحت فشار محیط یکسره واگذار کنیم.

پ. ن. کارتون از مانا نیستانی؛ تفسیر به رأی از من!
مرتبط:
۱. فلوچارت رسانه‌های اجتماعی: وبلاگ، فیس‌بوک، توییتر (انگلیسی).
۲. «این چن تا لایک داره»؛ سروش رضایی (بدون شرح واقعاً)

[تأملات, وبلاگستان] | کلیدواژه‌ها: , ااختيار, حریم خصوصی, رضايت, فيس‌بوک, وبلاگ, پايداری

حالی که این ترانه‌ی فیروز دارد، وصف ناشدنی است. یک بند این ترانه مرا به یاد مصرعی از غزل سایه می‌اندازد که بر صدر نوشته آورده‌ام. بشنوید و اگر عربی می‌دانید متن ترانه را (سروده‌ی زیاد رحبانی) دنبال کنید. ذوقی دارد نگفتنی.

أنا صار لازم ودعکن وخبرکن عنی
أنا کل القصه لو منکن ما کنت بغنی

غنینا أغانی ع اوراق غنیه لواحد مشتاق
ودایماً بالأخر فی أخر فی وقت فراق
یا جماعه لازم خبرکن هالقصه عنی
أنا کل شی بقوله عم حسه وعم یطلع منی
موسیقیی دقوا وفلوا والعالم صاروا یقلوا
ودایما بالأخر فی أخر فی وقت فراق
بکرا برجع بوقف معکن اذا مش بکرا البعدو أکید
أنتو أحکونی وأنا بسمعکن حتى لو لا الصوت بعید

بلا موسیقتنا اللیله حزینه بلا غنیه اللیله بتطول
کل لیله بغنی بمدینه
وبحمل صوتی وبمشی عطول
ولا غنیه نفعت معنا ولا کلمه الا شی حزین
اذا ما بکینا ولا دمعنا لا تفتکروا فرحانیین

[audio:http://blog.malakut.org/cms/wp-content/uploads/2013/09/Fairuz-Ana-Sar-Lazem.mp3]

[موسيقی] | کلیدواژه‌ها: , انا صار لازم, زياد رحبانی, فيروز, لبنان

آسان نیست که آدمی در مواجهه با دشواری و از همه مهم‌تر در برابر ستمی که به او می‌شود یا خیانتی که به او می‌شود، بتواند صفا و زلال بودن درون‌اش را حفظ کند. حوادث آدمی را – در اغلب موارد – تلخ می‌کنند. این تلخ شدن آدمی، این زخمی شدن، اثرش در جان آدمی باقی می‌ماند. نوادری هستند که این نکته را می‌فهمند و می‌توانند حریف آن شوند و خود را در برابر حوادث نمی‌بازند. مراد از «حادثه» فقط اتفاق‌ها نیست بلکه مواردی است که حقیقتاً به آدمی ستم می‌شود و حقوق‌اش ضایع می‌شود یا به روشنی به او خیانت می‌شود. در این موارد، هر انسانی حق خود می‌داند که ایستادگی کند. خشم بگیرد و دست به مقابله بزند. اما حفظ حق و صیانت از حریم خویش، تفاوت دارد با این‌که آدمی سلامت روانی‌، اخلاقی و عقلانی‌اش را دست‌مایه‌ی سودای کینه، بغض و دشمنی کند.

چند روزی است به این بیت حافظ مدام فکر می‌کنم:
بر دلم گردِ ستم‌هاست خدایا مپسند | که مکدّر شود آیینه‌ی مهرآیینم

تمام این سال‌ها به این بیت چنین نیندیشیده بودم که این روزها در ذهن‌ام درگیر آن هستم. شاعر، ستم دیده است. غبار بر دل‌اش هست. اما ملتفت این نکته است که این غبار نباید دایمی باشد. نباید جا خوش کند روی آینه‌ی ضمیرش. غبار را باید زدود. باید از آن فاصله گرفت نه به این دلیل که احتمالا ستم‌گر یا خیانت‌کار را موجه بدانی در کارش بلکه در درجه‌ی اول به این دلیل که این مشغولیت ذهنی به دیگریِ جفاکار، خودِ آدمی را از درون می‌تراشد و معیوب می‌کند.

امروز فکر می‌کردم که وقتی مطلبی می‌خوانم یا سخنی می‌شنوم که عقل و دلِ من با آن مخالفت می‌کند و حتی احساس انزجار از برخی سخنان در درون‌ام موج می‌زند، آماج تیرهای همین بغضی هستم که ممکن است در وجود من نیز رخنه کند. آدمی می‌تواند کینه‌ورزی و خصومت را در وجود دیگری به آسانی کشف کند ولی بی‌گره شدن خودِ او کار آسانی نیست. اگر مراقب نباشی، اگر بر خودت آسان بگیری همه چیز را، اگر تمرین نکرده باشی، اگر خودت گریبان خودت را مدام نگرفته باشی، تو هم تبدیل به همان کس یا چیزی می‌شوی که از آن می‌گریزی یا از آن نفرت داری.

به خیال من، آدمی بدون مهرورزی، بدون این صفا و صداقت و یکرنگی که ابزار و وسیله‌ای به تمام و کمال نزد او مهیاست، بدون اغماض از خطا، جفا، ستم و خیانت دیگری، نمی‌تواند به آدمیت خویش نزدیک شود. این‌ها حجاب انسان بودنِ ما هستند. می‌شود همیشه از شر گریزان بود و به خیر رو کرد. آدم می‌تواند – و باید – جانب حقیقت را نگه دارد و عدالت را میزان گفتار و کردارش کند. ولی بخش مهمی از عدالت همین است که به خاطر ستم دیدن و جفا کشیدن، جانب خرد و جانب صفا را رها نکنی: زمانه کرد و نشد، دستِ جور رنجه مکن | به صد جفا نتوانی که بی‌وفام کنی

پ. ن. خوشنویسی از اسرافیل شیرچی است روی غزل سایه:
دل شکسته‌ی ما همچو آینه پاک است
بهای در نشود گم اگر چه در خاک است

صفای چشمه‌ی روشن نگاه دار ای دل
اگر چه از هم سو تند باد خاشاک است

ز دوست آنچه کشیدم سزای دشمن بود
فغان ز دوست، که در دشمنی چه بی‌باک است

صدای تست که بر می‌زند ز سینه‌ی من
کجایی ای که جهان از تو پر ز پژواک است…

[تذکره] | کلیدواژه‌ها: , حديث نفس, ه. ا. سايه

این تصنیف «شهیدان خدایی» را که بیژن کامکار به همراه ارکستر صدا و سیما، سال‌ها پیش، خوانده است، همیشه در انبانِ انبوه موسیقی‌ام گم می‌کنم. گفتم این‌جا به همراه متن غزل بیاورم‌اش که ردیابی‌اش دشوار نباشد (برای خودم و برای شما).

[audio:http://blog.malakut.org/audio/Shahidan-i-Khodaei.mp3]

کجایید ای شهیدان خدایی
بلاجویان دشت کربلایی
کجایید ای سبک روحان عاشق
پرنده تر ز مرغان هوایی
کجایید ای شهان آسمانی
بدانسته فلک را درگشایی
کجایید ای ز جان و جا رهیده
کسی مر عقل را گوید کجایی
کجایید ای در زندان شکسته
بداده وام داران را رهایی
کجایید ای در مخزن گشاده
کجایید ای نوای بی نوایی
در آن بحرید کاین عالم کف او است
زمانی بیش دارید آشنایی
کف دریاست صورت های عالم
ز کف بگذر اگر اهل صفایی
دلم کف کرد کاین نقش سخن شد
بهل نقش و به دل رو گر ز مایی
برآ ای شمس تبریزی ز مشرق
که اصل اصل اصل هر ضیایی

پ. ن. عکس از هانا کامکار است.

[موسيقی] | کلیدواژه‌ها: , ارکستر, بيژن کامکار, شهيد, شهيدان خدايی, مولوی

امروز چهارمین سالروز عزیمت پرویز مشکاتیان از جهانِ تن است. پرویز در روزهایی خرقه‌ی تن بر زمین نهاد که تلخ‌ترین لحظات ایران بود. کاش اکنون که نیم‌روزنه‌ای از امید گشوده شده است و جان‌های امیدواران اشتیاق پایان تلخی‌ها را دارند، او نیز همراه ما – به جسم – بود. اما به جان، پرویز مشکاتیان، در میان زمزمه‌های ما جاری و منتشر است. رمز این همراهی در یک نکته‌ی ساده است: پرویز دیوانه‌وار عاشق ایران، عاشق خاک‌اش، عاشق فرهنگ‌اش،‌ عاشق مردم‌اش و عاشق تمام میراث‌های مادی و معنوی‌اش بود. عشق او به ایران، بی‌قید و شرط بود. پرویز از نهیب بی‌خردان و نخوت خودکامه‌گان، مهرش را به ایران واننهاد؛ هرگز. این را به اعتبار روزها و لحظاتی که از نزدیک هم‌کلام و هم‌نفس او بوده‌ام می‌گویم و شهادت می‌دهم که پرویز مشکاتیان در پریشان‌ترین لحظات‌اش هم هرگز دل از مهر ایران و مردم‌اش نبرید. سختی و تلخی بسیار کشید اما باور داشت که «حق رها نکند چنین عزیز نگینی به دست اهرمنی».

پرویز مشکاتیان، نفس‌های‌اش، یادش، وجودش – و البته موسیقی و هنرش – در میان ما جاری است. او رودی است که از خروش نایستاده است. من هم‌چنان هر بار که صدای‌اش در خاطرم طنین می‌اندازد، ابری به چشم‌ام می‌دود. هنوز حسرت دیدار و جبر این فاصله‌ی پرناشدنی و ناگزیر، جان‌ام را می‌گزد. و از اهل مهر و وفا، نیکی می‌ماند و خرمی و شادی. چنان‌که از پرویز مانده است.

[در فراق پرويز] | کلیدواژه‌ها: , ايران, وفا, پرويز مشکاتيان

گمان نمی‌کنم ایران – و الآن وقتی می‌گویم ایران مرادم مجموعه‌ی مردم ایران، حاکمیت سیاسی فعلی ایران و تمامیت ارضی کشور است – در چهار دهه‌ی گذشته در آستانه‌ی این همه بحران فشرده و این همه فرصت استثنایی بوده است. درباره‌ی جنبش سبز و میرحسین موسوی نمی‌نویسم؛ پیش‌تر بسیار گفته‌ام. درباره‌ی روحانی هم در یکی دو ماه گذشته به تفصیل نوشته‌ام. این را هم مکرر نمی‌کنم. روی سخن‌ام در این یادداشت کوتاه با خردمندانی از میان مخالفان داخلی و خارجی نظام ایران است. این مخالفان طیف گسترده‌ای دارند؛ از هر جنس و نوعی که می‌خواهند باشند. صلح‌جو باشند یا برانداز – به این معنا که در خیال‌شان تنها راه سعادت ایران از تغییر رژیم می‌‌گذرد – یا عمدتاً کسانی باشند که غر می‌زنند و شکایت می‌کنند به معنای وسیع‌اش.

خلاصه و مغز کلام این است که روحانی در مقیاسی کلان با دو چالش بزرگ داخلی و خارجی در سطح دیپلماسی روبروست. سه مسأله‌ی محوری هم اولویت اصلی روحانی – و البته نظام – است: ۱) تحریم‌ها؛ ۲) پرونده‌ی هسته‌ای؛ و ۳) رابطه با آمریکا (و جنس و کیفیت‌اش). همه‌ی این‌ها البته در یک موضوع ملموس و روشن متبلور است: اقتصاد فروپاشیده و درهم‌شکسته‌ی ایران که حاصل هشت سال سوء مدیریت ماجراجویانه و نخوت‌آمیز بوده است. و این – یا روشن‌تر بگوییم «آن دولت هشت‌ساله» – دقیقاً همان عامل کلیدی و مهمی است که کشور را به «لبه‌ی پرتگاه» کشانده است. این صورت مسأله است.

در وضع فعلی، روحانی و دیپلماسی داخلی و خارجی‌اش – که تا این لحظه هوشمندی و کاردانی ستودنی و کم‌نظیری را نشان داده است – در آستانه‌ی سفر به نیویورک یک فرصت استثنایی تاریخی – اما محدود و مستعجل – دارد. می‌توان به شیوه‌های مختلف یاریگر عبور از این گردنه شد – که نتیجه‌ی محسوس و فوری‌اش نجات ایران است – و به روحانی کمک کرد تا برای منافع درازمدت ملی ایران گامی مهم بر دارد. باز روی سخن‌ام ناگزیر با کسانی که هنری جز ریشخند و طعنه‌زدن ندارند و در ناصیه‌ی جمهوری اسلامی جز تباهی و اهریمن‌خویی نمی‌بینند نیست. با این گروه گفت‌وگو نمی‌توان کرد. روی سخن‌ام با کسانی است که در پی بهبود واقعی اوضاع جهان‌اند در بستر واقعیت‌های موجود.

این‌که عالی‌ترین سطح سیاسی جمهوری اسلامی در شش ماه اخیر روز به روز – به هر دلیل یا علتی – نشانه‌های نرمش و ملایمت را هم در گفتار و هم در کردار نشان داده است، مغتنم است. این باب گشوده را نباید بست. نمی‌توان تغییرهای محسوس در سیاست رسمی با نتایج عملی آن – ولو در حد آزادی یک دو جین زندانی سیاسی – را نادیده گرفت یا آن را دست‌مایه ی تشفی خاطر یا استهزاء کرد. این روزنه تا همیشه باز نخواهد ماند. نشناختن اولویت‌ها و تکیه کردن بر مسایلی که در کوتاه مدت حل‌شدنی نیستند، تنها به دیپلماسی داخلی و خارجی روحانی آسیب خواهد زد. مقصودم از نشناختن اولویت‌ها چیزی از جنس رفع حصر از موسوی و کروبی نیست؛ این بخواهیم یا نخواهیم مسأله‌ی ملی است. موسوی و کروبی نام‌شان گره خورده است به صندوق رأی و نهاد انتخابات در کشور. آن‌ها آزادی و آبروی‌شان را گرو گذاشتند تا انتخابات سال ۹۲ تبدیل به چیزی شود که اکنون شده است. چیزهای دیگری که این روزها فراوان می‌بینیم و می‌خوانیم – و سخن گفتن از مصادیق‌اش در حوصله‌ی این یادداشت مختصر نیست – چیزهایی هستند که مصداق نشناختن اولویت‌اند. اهل اشاره این را نیکو در می‌یابند.

اول و آخر کلام این‌که موقعیت فعلی به دقیق‌ترین معنای کلمه «حساس» است و نه «حساس» از جنس مبتذلی که دهه‌ها در سیاست رسمی تبلیغ شده است. حساس است به این معنا که همه چیز ایران اکنون در گرو آن است. کلید گشایش بین‌المللی این قفل فروبسته اکنون در دست روحانی است. این دست را می‌توان به گرمی فشرد و یاریگر آن شد یا تعلل کرد و بهانه‌جویی و از در طعن و تمسخر و ریشخند در آمد و سود و سرمایه را یک‌جا از کف داد. فراموش نکنیم که ایران، خانه‌ی ماست. خانه‌ی همه‌ی ماست. ایران حتی خانه‌ی همان کسانی است که مشی و روش‌شان را نمی‌پسندیم. ایران حتی خانه‌ی کسانی است که بر ما ستم کرده‌اند ولی فراموش نکنیم که ایران متعلق به همه‌ی ماست. روحانی امروز در آستانه‌ی مهم‌ترین چالش در سیاست داخلی و خارجی است. هر یک صدای موافق و خردمندی که به او بپیوندند،‌ در درازمدت و حتی کوتاه‌مدت به ایران یاری خواهد رساند.

[انتخابات ۸۸, انتخابات ۹۲] | کلیدواژه‌ها: , آمریکا, اوباما, تحريم, جنبش سبز, حسن روحانی, ديپلماسی, ميرحسين موسوی, نیويورک, پرونده‌ی هسته‌ای