من هنوز ايران زندگی می‌کردم. مدت زيِادی نمی‌گذشت که با پرويز مشکاتيان از نزديک آشنا شده بودم، شايد حدود يک سال بود يا کمتر. کار «کنج صبوری» را مشکاتيان تازه ضبط کرده بود. صدای غالبِ اين کار، آواز علی رستميان بود. اما در بخش تصنيف‌ها، صدای خواننده‌ی زنی نيز رستميان را همراهی می‌کرد. دو تا از اين تصنيف‌ها، تصنيف‌هايی بودند که به نظرِ من بسيار زيبا هستند. يکی «بيا تا گل بر افشانيم» است که بعداً با صدای عليرضا افتخاری هم در مجموعه‌ی بيست سال با مشکاتيان بيرون آمد (و در طربستان ملکوت هم موجود است). ديگری تصنيف «دلشکن» بود که نخستين بار با صدای بنان بيرون آمده بود (آهنگساز اين تصنيف البته مشکاتيان نبود). تصنيفِ ديگر، همان «کنجِ صبوری» است، با شعر سايه‌ی نازنين.
نخستين خاطره‌ای که از شنيدن اين تصنيف‌ها دارم اين است که روزی با مشکاتيان به شمشک می‌رفتيم و در طول راه اين آلبوم را برای چندمين بار گوش می‌دادم. داستان‌های آن سفر نگفتنی است. اما، می‌خواستم از صدای «سپيده رييس السادات» بگويم که صدای‌اش با اين کار برای نخستين بار مطرح شد. ديگر از آن پس، صدای سپيده رييس السادات را نه با همراهی صدای خواننده‌ای مرد شنيدم و نه به استقلال. کسی خبر دارد که سپيده کارِ ديگری اجرا کرده باشد؟ تا خواننده‌ای به تنهايی آواز يا تصنيف نخواند، طنينِ صدای‌اش چندان که بايد شناخته نمی‌شود. اما در آن روزگار، بيرون دادن چنان آلبومی، با ترنمِ آشکارِ صدای زن در آن کار تازه و خلاف آمدِ عادت بود. امروز در قطار در راه رفتن به جلسه‌ای بودم و اين آلبوم کنج صبوری را گوش می‌دادم. گفتم حال که مجال و حس‌اش هست، در همين طولِ راه بنويسم تا فراموش نشده است (قطعاً اگر اينترنتی در قطار بود، بلافاصله منتشرش کرده بودم). به جز سه تصنيف بالا، دو تصنيف ديگر هم در طربستان از اين مجموعه می‌افزايم: يکی «خانه‌ی سودا» و ديگری هم «ما نه زان محتشمانيم . . .» که اشعار هر دو از مولوی است. اين‌ها را در بخش نغمه‌ی روز هم می‌گذارم که خودم هم يادم بماند ماه رمضان ديگر تمام شده است!
خوب است فهرستی از آثار موسيقايی بعد از انقلاب داشته باشيم که در آن‌ها صدای زن وجود دارد: نور جان (داوود آزاد)، مستان سلامت میکنند (تهمورث پورناظری)، کنجِ صبوری (مشکاتيان، رستميان)، راز نو (عليزاده) . . . من تنها اين‌ها به ذهن‌ام می‌رسد. شما می‌توانيد به اين فهرست چيزی بيفزاييد؟
نظرها (8)
اینجا وبسایت سپیده است اگر تابحال ندیده‌اید:
http://www.sepidehraissadat.com/fa/
مهران | سه شنبه، ۱۴ مهر ۱۳۸۸، ۱۰:۱۴
اثر كنج صبوري را به غير از مقدمه تصنيف اول "اي عاشقان" بسيار ضعيف مي دانم. اين تصنيف اما مقدمه زيبایی دارد كه با يك ملودي آرام در اصفهان شروع و به شكل زيبايي به ماهور وصل مي شود و بقيه تصنيف در ماهور است.
تصنيف بيا تا گل برافشانيم را هم با تار و آواز لطفي حدود 10 سال پيش شنيده بودم و با توجه به تلفيق بد شعر موسيقي بايد از بداهه كاري هاي لطفي باشد.
لطفي در مقاله اي در كتاب سال شيدا ادعا كرده بود كه تصنيف الا اي آهوي وحشي كجايي هم كه افتخاري در راز و نياز عليزاده اجرا كرده در حقيقت ساخته اوست. مي گويد در دوره اي كه چاووش فعال بوده آنرا ساخته اما به علت اينكه خواننده گان قادر به اجراي آن نبودند اجرا نشد.
در مورد خوانندگان زن:
در نوار پرنده ها(حسين عليزاده) هما نيك نام آواز يك "شب آتش در نيستاني فتاد" و تصنيف "حيلت رها كن عاشقا" را مي خواند. لطفي هم با خواننده هاي زن اجراهاي متنوعي دارد از جمله زويا ثابت. اجرايي در اصفهان و دشتي دارند كه تصنيف "گفتم غم تو دارم" و "اي عاشقان اي عاشقان پيمانه ها پر خون كنيد" را مي خوانند. "مي توانيد اينجا بشنويد(آخر ليست را نگاه كنيد)
http://darvish.net/Albums/Z/ZoyaSabet.htm
عليزاده و افسانه رسايي اجرايي دارند به نام ساز نو كه در آن آواز ابو عطا كه در راز نو اجرا شده بود را به همرا تصنيف قديمي جانم جانم اجرا مي كنند. به نظرم اين يكي از بهترين هاي عليزاده است.
در آخر مي خواستم بپرسم كه تصنيف "هواي وطن" را لطفي كي و كجا خوانده است؟ آيا مي توان آنرا پيدا كرد؟
Pejman | سه شنبه، ۵ تیر ۱۳۸۶، ۰۱:۴۵
از داريوش تعجب مي کنم که در باره همه عالم موسيقي مي نويسد اما اسمي از مسعود و زنش شيدا که در حال حاضر مشهورترين خواننده زن فعال در داخل ايران است، نمي برد. آلبوم سر گيسو و آلبوم درفکر تو بودم از پرفروش ترين آلبوم هاي موسيقي در سال هاي گذشته بود که آهنگساز آن مسعود جاهد و خواننده اش شيدا بود. داريوش حتي اشتباه کامنت خانم مرسده هاشمي را که نام مسعود را به غلط امير جاهد نوشت اصلاح نکرد. از آدمي با دقت داريوش واقعا بعيد است.
***
پرويز جان،
آن غلط «امير جاهد» را من متوجه شدم ولی دستی در آن نظر نبردم. يک بار هم نوشتم که الآن همين‌ها به خاطرم می‌رسد. تازه آن نام‌ها هم که آوردم ده بار از ذهن‌ام گريخت تا نوشتم‌شان. خوب است که توضيح را افزودی. من قصدی در عدم ذکر آن نداشتم. تنها علت فراموشی بود و بس، نه بی‌دقتی.
پرويز | پنجشنبه، ۱۶ فروردین ۱۳۸۶، ۰۰:۳۵
آلبوم داوود آزاد هست"نوربخش جان" آلبومی هم هست از خانوم شیدا در پشت صدای آقای امیرجاهد همسرشون.
مرسده هاشمی | سه شنبه، ۱۴ فروردین ۱۳۸۶، ۰۹:۰۲
یه کار از علیزاده با ژیوان گاسپاریان هست که مال دو سه سال پیشه گمونم، به نام "به تماشای آبهای سپید". همخوانی داره و یه جاهایی در عمل تک خوانی. خواننده زنش افسانه رسایی است...من این کارو خیلی دوس دارم. هوای خوبی داره...
یگانه | یکشنبه، ۱۲ فروردین ۱۳۸۶، ۲۳:۳۵
یک نکته: تصنیف بیا تا گل برافشانیم را برای بار اول مرحوم بسطامی در کنسرتی اجرا کرد. پس از قطع رابطه مشکاتیان با بسطامی که منجر به انتشار این نوار با صدای رستمیان شد، فقط باز دریغ و درد برایم مانده بود که چرا جدائی؟ هیچ فکر کردی که چرا مشکاتیان در این اثر در کنار صدای رستمیان از صدای سپیده استفاده می‌کند؟ این تصنیف برای صدای سوپرانو شمایل بسطامی ساخته شده بود که نصیب رستمیان شد. این یک. اما دوم اینکه [پیش خودمان باشد!] من حتی قبل از دیدن کنسرت مشکاتیان با بسطامی هم این تصنیف را با تار و صدای لطفی شنیده بودم! در این مورد آخر سخت نگیریم بهتر است. حالا شاید مشکل زمانی در شنیدن از من باشد. نمی‌دانم.
سوشیانت | یکشنبه، ۱۲ فروردین ۱۳۸۶، ۲۰:۳۸
بستگی دارد که مجوزدارها را بخواهی یا غیرمجازها را! عمده آثار استاد علیزاده، چه قبل و چه بعد از انقلاب با همراهی صدای بانوان است. در موسیقی فیلم لاکپشت‌ها کاملا واضح از صدای بانوان برای خواندن استفاده شده (نمونه‌ی مجاز). حسین عمومی (نوازنده‌ی نی) هم با خانم افسانه رسائی به صورت متعدد کنسرت و کار دارد. البته به این صورتی که شما گفتید تلفیق با صدای مرد نیست و در نتیجه غیر قابل انتشار در ایران است. داوود آزاد هم فقط همان یک نوار را با همسرش کار نکرد. فکر میکنم در آثار بعدی هم از صدای زن سود جسته. در نوع موسیقی غیر ایرانی هم در اپرای رستم و سهراب چکناواریان، برای بار نخست بر صحنه از صدای زن استفاده شد و در حال حاضر CD آن موجود است و مجاز.
- در ضمن تصنیف «شمع و پروانه» را قابل دریافتش کردم که در وبلاگ نوشتم. اگر ندارید می‌توانید برای طربستان استفاده کنید.
سوشیانت | یکشنبه، ۱۲ فروردین ۱۳۸۶، ۲۰:۲۷
داریوش عزیز بعد از یک خرده گله از اینکه آمدی مشهد و .. مابقی قضایا...فکر میکنم بعد از انقلاب در زمینه آواز به زنهای ایران خیلی بیشتر از بقیه ظلم شد چرا که اونا را کاملا محدودو کردند واز بیخ حرام اعلام کردن شنیدن صدای آواز زن نامحرم همه سرچشمه های استعداد زنانه را خشکاندند. اما همانطور که گفتی نرم نرمک کارهایی امجام شد. از جمله اینکه خانم پریسا توانست به صورت خیلی محدود و فقط برای خانمها در تهران کنسرت داشته باشد و یا همخوانی های زیبایی که خانمها در چند آلبوم داشتند از جمله آنهایی که ذکر کردی و من معتقدم "راز نو" استاد علیزاده واقعا یک شاهکار است. و بعد از آن بود که حضور زنها پررنگ تر شد که "مستان سلامت میکنند" و "نیشتمان" به نظر من دقیقا با توجه به اثر علیزاده بوجود آمدند. بعد هم کارهای همنوایی " نوای قریه" و هزارآوا" بود که به طور کامل شامل همنوایی زنانه بود. و اخیرا هم خانم مامک خادم همنواییهای خیلی خوبی ارائه کرده از جمله آلبوم "ارگ" که از آثار اولیه ایشان بود و بعد سه اثر" نیایش" "گشایش" و "رهایش" که واقعا هم در زمینه آهنگسازی و اجرا و هم در زمینه موج نو موسیقایی در خور توجه هستند.
ضمنا بعضی گروههای جوان هم به طور معمول از هموناهای خانم در کنسرتهایشان استفاده می کنند مثل گروهی به سرپرستی "همای" (که البته هیچ شناختی از ایشان ندارم) و یکی از کنسرتهای تهران این گروه را دیده ام که خیلی دلنشین بود.
رها | یکشنبه، ۱۲ فروردین ۱۳۸۶، ۱۹:۳۲